В.Ковакс (Руминия)
Бір телефон шалып, бірнеше жұдырық жұмсаса болғаны, қалтасы ақшаға сықап шыға келер еді. Осындай да қарапайым әрі сенімді амалды ертерек неге ойламағанына Сам қайран қалды.
- Алло, бұл Дот мырза ма? Мен Саммын.
Дот пен Сам жиырма жылдың алдында бокс майданында алаулаған жұлдыздар еді. Отыз жасқа шыққанда, Дот үздіксіз екі жыл чемпион болды. Самның есесін қайтаруға орай да болған жоқ. Осылайша олардың боксерлік ғұмырлары аяқталды.
- Не шаруа, Сам? Сен сен маған тегіннен-тегін телефон шалмаушы едің ғой.
- Біз ертең кешке «Шыны салдауыр» шарапханасында бас қоссақ қайтеді?
- Жарайды.
Бокс саласынан шегінгенде, Самның қолында үш миллион АҚШ доллары бар еді, қазір қалтасында соқыр жармақ та қалмады. Ертесі кеште екеуі кезіккенде, ол Дотқа:
- Меніңше, сенің күн көрісің менен асып тұрмаған шығар. Біз сияқты кейіпкерлер басқалардың көңіл көтеруіне бола туғанбыз. Ал, көңіл сергіту біздің маңдайымызға жазылмаған, - деді.
- Мен қазір саудамен айналысамын. Автотұрақты да басқарып отырмын. Айтар шаруаң болса тезірек айт, мен өте қарбаласпын.
- Сенімен бір майдан сайысқа түссем деймін, бәске жиырма мың доллар тігемін.
Егер Сам әлі де баяғыдай жеңімпаздықты ұнатады десек, Дот та өзгермеген, ол да баяғыдай шөгел де айлакер еді.
- Жиырма мың тым аз екен, мұншалық тиын-тебен мен үшін масқаралық қой.
- Бізде ешқандай дос-жаран қалмағанын, қасымызда тек ғана қарыз иелері қалғанын сен неге мойындамайсың? Әсілі бұл сайыста жеңіліп, ақшаңды ұттырудан қорқып отырған шығарсың? Сайысқа түсуден жүрексініп тұрсың ба?
- Жүрексініп тұрғаным жоқ, мені жеңе алмайсың. Біздің тағы бір майдан сайысуымыздың не мәнісі бар? Елге күлкі боламыз.
- Жас кезімізде, біз атақ-абырой үшін сайысқанбыз, қазір біз өмір сүру үшін сайысамыз. Екеуміз де жер ортадан аудық, көп өтпей, жоқшылық пен науқас бізді тығырыққа тірейтіні хақ... Екеуміздің арамыздағы бірімізді қиыншылықтан құтқарудың бір ғана жолы бар.
- Ол қандай жол?
- Біз бір спорт сарайын немесе қамбаны табамыз да, есікті бекітіп алып, екеуіміз ғана өліспей-беріспейтін сайысқа түсеміз. Осылай істегенде, біз сайыс майданын жалдау қаражатынан басқа шығындарды үнемдеп қаламыз, ақшаны үстелге қойып қоямыз да, кім жеңсе, сол адам ақшаны алып кетеді.
- Тәуір-ақ ойлағансың. Бірақ, бұл ақшаны қарызға алуымыз керек. Жеңілгеніміз қайтеміз?
- Елу мың АҚШ доллары болсын.
- Болса болсын!
Үш күннен кейін, Сам мен Дот қаланың шетіндегі иесіз қалған көне ғимараттың қасында жолықты. Олар өздерінің кәсіпқой спортшы салауатын сақтау үшін, келісім бойынша бір сағат пен бір даңғара ала келді.
Біреуі даңғараны соққанда, біреуі сағат басты. Содан кейін, екеуі бір уақытта үлкен алаңның дәл ортасына келді.
- Қағидаға қайшы болатын жерлерге ұруға болмайды!
- Өнері асқан біріміз жеңеміз!
Сөз аяқтамастан, Сам Дотты иектен көтере періп жіберді, ол жерге ұшып түсті. Бірақ, Дот осы бір жұдырықтың қуатынан құламаған немесе қорғана алмай қалмаған, қайта Сам қаралық істеген еді. Сам былғары қолғаптың ішіне құм толтырып алған болатын, мұнымен өгізді де ұрып жығуға болар еді.
Сам жан-жақты жоспар жасағандықтан, ойлағанына жетті. Ол былғары қолғабын шешті де, тоқыма қолғап киді. Одан сөмкесінің ішінен жіп алып шығып, бір ұшын асылған ілгек темірге іліп, мойыншақ жасады. Содан кейін бір орындықты әкеліп қойып, әзер дегенде Дотты көтеріп орындыққа шығарды да, мойыншақты мойынына ілді. Ақырында Дотты асылып өлген қияпатқа келтірді. Доттың денесінде ешқандай да жарақат жоқ, соққының да ізі жоқ. Ешкім де у ішкізбеген. Сондықтан, оның өзін-өзі өлтіргенінен ешкім де күмәнданбайтын-ды.
Кетерде, Сам Доттың алдына келіп қинала тіл қатты.
- Мені кешіргейсің, Дот, мен қаралық істедім, әрі, саған қол қайтаратын орай бермедім, бірақ, мен бұл сайыста, сөз жоқ, жеңіуім керек. Оның үстіне, қалай дегенмен де даңқ әлі де саған тән. Енді сенің суретіңді газет-журналдың барлығы басады, адамдар сендей бір ұлы чемпионды сағына еске алады, әсіресе, сенің мені жеңген жарыстардағы тамаша бейнеңді еске алатын болады... Кешір Дот, мен қаралық істедім, саған қарымжы ретінде айтарым, менің өкінетінім сен менің өзіңді құшағыма алғандағы көріністі көре алмай кеттің. Екеуміз өмір бойы былғары қолғап түйістіріп келдік. Бірақ, бүгін тағдыр біздің арамыздағы біріміздің ең ақырында жеңілуіміз керектігін білгілеген шақта, сен менің өмірімде жалғыз рет сені құшақтағанымды көре алмадың... Бақұл бол, Дот!
Самның көне ғимараттан шығып, көшенің айланбасынан шыға келгені сол еді, бір автокөлік алдынан кес-кестей тоқтап, ішінен бірнеше сақшы түсті.
- Қолыңдағы қалтаны таста, қозғалма Сам, сен қолға алындың!
- Не үшін?
- Біз бәрін біліп болдық! Сен Дотқа сайыс жарияладың, әрі, оны өлтіріп, ақшасын тартып алдың, сен қаралық істедің, чемпион... Бірақ, сен білмедің, Дот та қаралық істеді.
- Сендер киімдеріңді ауыстырып сайысқа дайындалған кездеріңде, Дот саған байқатпай ол араға бір кескін аппаратын орнатып қойды, телевизия бұл сайысты тікелей эфирден таратып, құқығын Доттан бір миллион АҚШ долларына сатып алуға келіскен. Осылайша, бүкіл арна көрермендері жарыс емес, қылмыс барысын телеэкраннан көріп отырды! Түсіндің бе? Ол жаңылып қалса да, табатын пайдасы сенікінен әлдеқайда көп болатын еді.
Ғасырдың таңдаулы әңгімелері: Ғимараттан құлаған бозбала #1
Ғасырдың таңдаулы әңгімелері: Қабірстандағы ғажайып кездесу #2
Аударған: Шолпан Қазез
Дайындаған: Мейіржан Әуелханұлы
Сурет: nipic.com