Қала көшелерінде ілінген жарнамалардың қатесін көрген ел жанашырлары шағымданып, бұл бассыздықтың ауыздықталуы үшін нақтылы заңның қабылдануын талап етті.
Елімізде 2013 жылдың 25 сәуір күнінен өз күшіне енген «Қазақстан Республикасының ономастика мәселелері бойынша кейбір заңнамалық актілерге өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» сауатсыз кәсіпкерлерге жарнама мазмұнындағы қателіктері үшін айыппұл салатын Заңның қабылдануына қарамастан, күніне 10-20-ға жуық заң бұзушылық анықталады екен. Қателіктер орталық арналарда көрсетіліп жататын роликтерде, қала көшелерінде ілінген билбордтарда, плакаттарда, дүкен сөрелеріндегі баға көрсеткіштерінде кездеседі. Көзге ерсі көрініп, әуескер тұтынушының назарын өзіне аударатын қате басылымдар саны уақыт өткен сайын артып келеді.
Дос Көшім, саясаткер:
- Филология факультеттерінің студенттерімен келісе отырып, бүкіл қаланы көше-көшеге бөліп, 5-10 күндей уақыт бойы қателерді тексеруге шығу керек. Бұл біздің қолымыздан келеді. Ең үлкен қателігіміз – біз аударамыз. Орыс тілін біз еш уақытта аудармауымыз керек. Мәселен, мен Айнабұлақта тұрамын. Сонда барлық көшелерде «Айнабұлақ – 4 ы/а» деп жазып қойған. Қазақ тілінің заңдылығы бойынша, сан есім мен зат есім алдында тұрады. Дұрысы «4 – Айнабұлақ ы/а». Қазақтың грамматикасы сақталмай отыр. Тіпті егер орысша «Ремонт часов» десе, «Сағаттарды жөндеу» деп аударамыз. Бұл ақымақтық. Қысқасы аударамын деу қате. Тек соның қазақша мағынасын берсек жеткілікті.
Асылы Осман, Қоғам қайраткері:
- Тіпті көше атауларын қараңыздаршы, автобус кондукторларының "Сейфуллина" немесе "Абая" деген сөздері үшін күнде айтысып жүремін. Не үшін олай айтатындарын түсінбей-ақ қойдым.
Дархан Бейсенбекұлы, «Алаш айнасы» газеті бас редакторының орынбасары:
- Бойында қаны бар, санасы ояу кез келген адам өз анасын ешуақытта да қорлауға жол бермейді. Біз де сол мақсатта ана тіліміздегі жарымжан жарнама мен мүгедек маңдайшалардың қатесін түзеу ісін қолға алған болатынбыз. Ономастика туралы заңда 17 мың және 86 мың теңге аралығында айыппұл салу туралы айтылған, сол заңды нақты жүзеге асырсақ деген ойымыз бар. Бірақ көбінде шағым түсірілген кезде прокуратурадан жауап болмайды. Сол себепті де бұл заңды атқару құқығын Тіл басқармасына беру дұрыс деп ойлаймын.
Осындай көшпелі көрме дәстүрлі түрде өтіп тұратын болды
Естеріңізге сала кетсек, «Намысың болса – жарнамаңды түзе!» атты акцияны «Бауыржан» Қайырымдылық қоры мен «Алаш айнасы» Республикалық газеті ұйымдастырды. Мемлекеттік тілдегі қате және сауатсыз орындалған қазақстандық көрнекі ақпараттар көрмесі кеше, 5 маусым күні Алматы қаласындағы Орталық Көрме Залында өткен еді. Көрмеге қазақ тілінің қор болуына жаны ашып әншілер Жұбаныш Жексенұлы, Әли Оқапов, Ерлан Әлімов, тележүргізуші Игорь Сахар және тағы да басқа өнер жұлдыздары келді.
Дайындаған: Ардақ Құлтай
Сурет: Нұрғиса Елеубеков