Жердегі ғаламат ғажаптар

Мысық тұқымдастардың ең сирек кездесетін түрі - Қиыр Шығыс өлкесінің қабыланы. Жер бетінде олардың саны қырықтан асар-аспас қана.

Тропикалық ну орманның үлес салмағы Жердің үстіңгі қабатының 3 пайызын құрайды. Есесіне жан-жануар мен өсімдік атаулысының жартысына жуығы орман ішіне шоғырланған.

300 мың шүрегейдің жылы жаққа ауарда бастары бір жиналады. Сол үлкен шоғыр аталған құстардың әлемдік популяциясы, өсіп-өркендеуі.

100 мың - жыл сайын Америка тауларынан төмен қарай ағатын көшкіннің саны.

Амазонка - әлемдегі ең ірі өзен. Атлант мұхитына ағыс бастап баратын өзеннің су тасымалы әлемнің 10 ірі өзенінің жиынтық су тасымалынан он есе жоғары. Сонымен қатар бүкіл Атлант мұхитын есепке алғанда да балық түрі жағынан басып озады.

Су астында қалып кеткен үңгірлерден ауа толтырылған қапшықтар кездеседі. Бір қарағанда ауа болып көрінері сөзсіз. Шындығында, ол - галоклин (тұщы су мен ащы судың қысымы, һәм бөлінісі). Егер алда-жалда жүзіп жүрген адам галоклиндерді ауамен шатастырып алып, жұтып жіберсе, онда тұншығып қалудың қаупі туындайды.

Жәндіктерге қарсы паразиттік тіршілік ететін "Cordyceps" деген саңырауқұлақтың түрі бар. Дәл фантастикалық кинодағыдай: бір тірі организм тірі ағзаның ішінде өсіп-өніп, кейін сыртқа жарып шығады. 

Адам жегіш шимпанзелер. Екі бәсекелес жақтың қақтығысы нәтижесінде, шимпанзе көбіне екінші жақтан балаларын өлтіріп, ақырына дейін жеп-тауысуға тырысады.

Су астындағы маржанды жартас - теңіз-көлдің орманы. Онда теңіз-көлді мекен етушілердің әр төртінші бөлігі өмір сүреді.

Калифорния паркінде әлемдегі ең биік 3 секвоя ағаш өсіп тұр. Олардың әрқайсысының биіктігі 100 метрден асып жығылады. Шамамен алғанда, 30 қабатты үймен бірдей.

Бунақденелердің арасында цикадалар ғана ұзақ өмір сүруге бейімделген. Ал, жалпы, жәндіктердердің көпшілігі бір ғана маусым тіршілік етсе (көктемнен күзге дейін), цикадалардың дернәсілдері жер қыртысында 17 жыл бойына жатады. Содан кейінгі уақытта жарыққа шығып, үлкен цикадаға айналады. Одан кейін жұптасу арқылы жұмыртқа салып, ақыр аяғы бірнеше күннен соң өліп кетеді.

сурет:uh.ru;npr.org

Дайындаған: Фараби Арыстанбек