Пандемияның жасыл экономикаға әсері қандай?

«Жасыл» экономика – бұл экономикалық, әлеуметтік және экологиялық даму мәселелерін біріктіретін тұрақты даму тұжырымдамасының түсіндірмесі. Бұл экологиялық және әлеуметтік факторларды қамтитын экономикалық жүйені құруға бағытталған. Қоршаған ортаға қамқор болуға, табиғи экожүйелерді сақтауға және қалпына келтіруге және табиғи капиталды арттыруға көмектесуі керек. Сондай-ақ, «жасыл» экономика шаралары теңсіздікті азайтуды, өмір сүру сапасын, еңбек жағдайын жақсартуды және әлеуметтік қызметтердің қолжетімділігін білдіреді.

Соңғы жылдары жасыл экономика таза теориялық идеядан практикалық бағдарламаға айналды. Кейбір елдер мен компаниялар оған ден қойса, ал кейбіреулерінде бұл үрдіс қолдау таппады. Бірақ бір нәрсе қазірдің өзінде анық: «жасыл» басқару әдістеріне жүйелі көзқарассыз, қаржы секторын реформалаусыз және оны экологиялық және әлеуметтік бағытта қайта бағдарлаусыз, ашықтықсыз және экологиялық және экологиялық факторларды ескерусіз біздің заманымыздың бірқатар экологиялық проблемаларын, соның ішінде климаттық дағдарысты шешу екіталай.

Болашақтағы экологиялық тұрақты дамудың негізгі тақырыптары жасыл күн тәртібін кеңейту, климат пен биоәртүрлілік тақырыптарын біріктіру, жасыл қаржы құралдарын дамыту, сондай-ақ циклдік экономикаға бейімделген жаңа экономикалық модельдерді құру және жаңа тұтынушылық мінез-құлық формалары саналады.

Пандемияға қатысты түзетулер

2020 жыл көптеген елдердің «жасыл» даму жоспарларына елеулі түзетулер енгізді, бірақ жаһандық экономиканы жасылдандыруға және декарбонизацияға елеулі бетбұрысты күту қиын. Пандемия және онымен байланысты шектеулер көп жағдайда қазіргі экологиялық проблемаларды тек ушықтырды.

Бір жағынан, біз елдердің келісілген әрекеттері экономиканың секторларын тез «жабатын» және ластаушы заттар мен парниктік газдар шығарындыларына жанама әсер ететінін көрдік. Мысалы, қалалар мен елдер ішінде әуе қатынасы мен қозғалысына тыйым салу, бірқатар кәсіпорындардың уақытша тоқтауы және қашықтан жұмыс істеуге жаппай көшу энергия тұтынудың уақытша төмендеуіне және парниктік газдар шығарындыларының төмендеуіне әкелді.

Екінші жағынан, біз де қалдықтардың, соның ішінде бір реттік қаптамалар мен медициналық қалдықтардың күрт өскенін байқадық. Үшінші жағынан, пандемия экологиялық қауіптер, соның ішінде климаттың өзгеруі мен биоәртүрлілікті жоғалтудың жағымсыз әсерін күшейтті. Ақырында, төртіншіден, экономикаларды «қайта бастау» жаңа шешімдерді талап етеді, оларда «жасыл» компонент маңызды рөл атқаруы керек. Бірқатар елдер (соның ішінде ЕО) қоршаған орта мен климаттық құрамдастарды COVID-тен кейінгі экономиканы қалпына келтіру пакеттеріне қосу ниетін растады.

2021 жылдың басы қазірдің өзінде кейбір маңызды жаңалықтарды әкелді - Қытай парниктік газдар шығарындыларына рұқсаттар (көміртегі нарығы) саудасының ұлттық жүйесін іске қосу жоспарларын жариялады, АҚШ-тың жаңа президенті Джо Байден елдің Париж климаттық келісіміне қайта қосылуы туралы жарлыққа қол қойды. Барлығы климаттық күн тәртібі биылғы жылы маңызды рөл атқаратынын көрсетеді.