- Негізгі бет
- Бұл қызық
- Жер туралы сіз...
Жер туралы сіз білмейтін деректер
Массагет порталы "Әлемде талай қызық бар" айдары арқылы әлемнің әр бұрышында, әр түкпірінде жасырынған талай қызықты бұдан бұрын да бөліскен болатын. Бүгін тағы да әлемнің ғажап қызықтарын әңгімелейміз.
♦ Тектоника Жерді парник газынан құтқарады. Егер оларды Жер сіңірмесе, бұл атмосферада көмірқышқыл газының критикалық массасына әкеледі. Нәтижесінде, Жер жылынып, нағыз "тозаққа" айналады;
♦ Көптеген адам Жер Күн жүйесіндегі тіршілік етуге болатын атмосферасы бар жалғыз планета екенін біледі. Бірақ Жердегідей тау жынысы Күн жүйесіндегі төрт ғаламшарда ғана бар екенін білмейді. Тау-тасы бар планеталар: Жер, Шолпан, Марс және Меркурий;
♦ Жер құрамы 32,1% темір, 30,1% оттегі, 15,1% кремний және 13,9% магнийден тұрады. Сонымен қатар, темірдің 88% Жердің ядросында орналасқан. Жер қыртысында 47% оттегі бар;
♦ Жердің көп бөлігі зерттелмеген. Жер бетінің 71 пайызын су алып жатыр, мұхиттар да нашар зерттелген. Соған қарамастан, Жердегі тұщы судың 68%-ы таулар мен мұздықтарда мұз қабаты түрінде тұрақты сақталады;
♦ Жер атмосферасы 10 мың км-ге дейін жетеді. Атмосфера тропосфера, стратосфера, мезосфера, термосфера және экзосфера қабатынан тұрады. Жер бетінен 50 км-ге дейінгі қашықтықта ауа тығыз, ал одан алыстаған сайын тығыздығы мен қысымы төмендейді;
♦ Экзосфера – ең жоғарғы қабат. Бұл ғарыш кеңістігінің қақпасы саналады. Онда атмосфера мүлде жоқ. Экзосфера негізінен өте төмен тығыздықтағы сутектен, гелийден азот, оттегі мен көмірқышқыл газынан тұрады;
♦ Жер толық дөңгелек емес, тұрақты айналуына байланысты пішіні сәл деформацияланған;
♦ Жер бетінде қайнаған өзендер бар. Перу ормандарының Майантуяку аймағында ұзындығы 6 километрден асатын "Шанай-Тимпишка" өзені суының температурасы 45-100° С-қа жетіп, кейбір бөлігі қайнап жатады. Бұл өзен адам үшін де, жануар үшін де қауіпті саналады;
♦ Жыл сайын біздің планетамызға оттегі, никель, темір, көміртегі және басқа элементтерден тұратын 40 000 тонна ғарыш шаңы түседі;
♦ Жерде күн сайын күн күркіреп, найзағай ойнап тұратын жер бар. Венесуэланың солтүстік -батысындағы Маракайбо көліне құятын Кататумбо өзенінде күніне он сағатқа жуық күн күркірейді және орташа есеппен минутына 30-ға жуық найзағай ойнайды;
♦ Барлық жануардың 75%-дан астамы 300 жылдан кейін жоғалып кетуі мүмкін;
♦ Күн сайын Жерде 200 мыңға жуық адам дүниеге келеді;
♦ Жердің бүкіл тарихында шамамен 106 миллиард адам болған.
Т. Раушанұлы