Үйде одан да жақсы: қала мен ауыл тұрғындарының үй жайлы ойлары

Алматыда 18 қаңтар күні "36-шы үй" кеңістігінде AlmaU урбанистика орталығы және "Целинный" заманауи мәдениет орталығы бірлесіп ұйымдастырған "Үйде одан да жақсы" қоғамдық әлеуметтану зертханасының зерттеу қорытындылары таныстырылды. Жоба Қазақстандағы ауыл мен қала арасындағы айырмашылық мәселесін зерттеуге бағытталған. Зерттеудің негізгі тақырыбы Қазақстанның түрлі өңірлерінің тұрғындарының "үйді" қабылдауы болды. Іс-шарада зерттеудің ғылыми жетекшісі, әлеуметтанушы Дмитрий Рогозиннің, Федеративтік зерттеулер әдіснамасы орталығының директоры және жоба кураторлары Александр Вилейкистің, "Целинный" заманауи мәдениет орталығының білім беру бағдарламасының жетекшісі және AlmaU Урбанистика орталығының директоры Анель Молдахметованың қатысуымен көпшілік талқылау өтті.

Зертхана аясында open-call нәтижесінде іріктелген қатысушылар әдіснамалық тренингтен өтіп, Алматы, Макинск, Капитоновка және Вознесенк қалаларында далалық деректерді жинады. Осыдан кейін екі ай ішінде жиналған материал (сұхбаттар мен фотосуреттер) policy-paper — де (зертхана анықтаған мәселелерді шешуді ұсынатын зерттеу құжаты) құрылымдап, әрледі.

Policy-paper презентациясында жоба кураторлары мен зерттеушілер Қазақстанда сирек қолданылатын әлеуметтанулық зерттеу әдісі – этнографиялық сұхбат туралы айтып берді. Этнографиялық сұхбаттардың арқасында зерттеушілер әртүрлі әлеуметтік жобалардың тиімділігін, ауылдың дамуы бойынша жүргізіліп жатқан саясаттардың нақты салдарын, қала мен ауыл арасындағы айырмашылықтың тек артып келе жатқан себептерін бақылай алды.

Сонымен, команда мүшелерінің бірі Александра Черезова өз әсерімен бөлісті:

"Зерттеу қарапайым өмірде адамдар мән бере бермейтін нәрселерге назар аударуға көмектесті, өйткені сіз кездестірген әрбір адамның артында өмірлік тәжірибелері бар. Мұндай жобалар қоғамға қажет, өйткені олар басқа адамдардың қалай өмір сүретінін, олардың құндылықтары мен тарихын есте сақтауға және білуге мүмкіндік береді. Бұл гуманистік көзқарастың бейнесі.»

Зерттеудің ғылыми кураторы, әлеуметтанушы Дмитрий Рогозин зерттеуді "Art based research" ретінде орналастыруға шақырды, өйткені визуалды, көркемдік компонент зерттеуден кем емес.

"Мен үшін жоба әртүрлі ауылдар мен қалаларда ұқсастықты іздеумен байланысты, бірақ біз адамдардың өз өмірлері туралы ұқсас түсініктерін көрдік. Дәл осы сәтте менің назар аудартқым келетін нәрсе осы. Қазақстанда жүргенде "Үй" ұғымы басқа әлеуметтік факторларға қарағанда әлдеқайда көп, ішкі бірегейлік пен біздің кім екенімізді анықтайтын фактор.” – деп бөлісті Дмитрий.

Жобаның көрнекі құрамдас бөлігі-Ақмола облысы Бұланды ауданының Капитоновка және Вознесенка ауылдарында түсірілген фотосуреттер көрмесі 18-31 қаңтар аралығында "36-шы үй" әлеуметтік-мәдени кеңістігінде екі аптаға жоспарланған. Алайда, мерзім ұзартылды. Көрмеде қатысушылардың үй жайлы ойларын оқып, түсірілген суреттерді көруге болады.