Ұлыстың Ұлы күні - 22 наурыз мейрамының маңызы

Наурыз - екі парсы сөзін біріктіретін аралас сөз болып табылады. Жаңа дегенді білдіретін «нау» сөзі мен күнді білдіретін «руз» сөзі қосылып, «Жаңа күн» дегенді білдіретін «Наурыз» сөзін құрайды.Наурыз бүгінде парсы мәдени аймақтарында тамыры бар түрлі этникалық қауымдастықтар арасында өте танымал мереке болып табылады. Дегенмен, ирандық қауым үшін Наурыз өте маңызды, өйткені бұл олардың рухани жаңа жылы болып табылады. Наурыз (Новруз) сөзінің жазылуы мен айтылуы елге қарай әр түрлі болуы мүмкін. Оны бүкіл әлем бойынша 300 миллионнан астам адам жаңа жылдың басы ретінде тойлайды, сонымен қатар Балқан түбегінде, Қара теңіз аймағында, Кавказда, Орталық Азияда, Таяу Шығыста және басқа да аймақтарда 3000 жылдан астам уақыт бойы тойланып келеді. 2009 жылы «Адамзаттың материалдық емес мәдени мұрасының репрезентативтік тізіміне» көптеген халықтар бақылайтын мәдени дәстүр ретінде енгізілген Наурыз көктемнің алғашқы күнін және табиғаттың жаңаруын білдіретін ата-баба мейрамы болып табылады.Ол ұрпақтар арасындағы және отбасылардың бейбітшілік пен ынтымақтастық құндылықтарын, сондай-ақ татулық пен көршілікті насихаттайды, осылайша халықтар мен әртүрлі қауымдастықтар арасындағы мәдени достыққа үлес қосады.Наурыз мейрамы халықтар арасындағы өзара сыйластық пен бейбітшілік пен тату көршілік мұраттарына негізделген байланыстарды нығайтуда маңызды рөл атқарады. Оның салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары адам құндылықтарының алмасуы арқылы сол өркениеттерге әсер еткен Шығыс пен Батыс өркениеттерінің мәдени және ежелгі әдет-ғұрыптарын көрсетеді. Наурыз мерекесін тойлау табиғатпен үйлесімді өмірді бекітуді, сындарлы еңбек пен жаңарудың табиғи циклдері арасындағы ажырамас байланысты түсінуді және табиғи өмір көздеріне деген құрметпен қарауды білдіреді.Наурыз – қазақ күнтізбесіндегі ең басты мереке деп айтсақ болады.Наурыз мерекесі наурыздың 21-інен бастап бірнеше күн бойы тойланады және күн мен түннің теңелетін күні басталатын парсы Жаңа жылын білдіреді. Наурыз айы Қазақстанда Наурыз деп аталады. 2009 жылдан бастап Наурыз мейрамына орай ресми түрде 21 наурыздан бастап үш күндік мерекелік демалыс бекітілді. Мереке демалыс күніне түссе, мереке келесі жұмыс күндеріне ұзартылады. Наурыз тойлары бүгінде көне мен жаңаның араласуы, ас әзірлеуден бастап, рок-концерттерге дейін барады. Наурыз мейрамының екі негізгі дәстүрлі элементі – Наурыз көжеден басталатын дастархан және киіз үйлерді құру болып табылады. Наурыз көже – мерекеге қатысты ең маңызды тағам және Наурыз мейрамының басты символы деп айтсақ болады. Наурыз көже әр түрлі болуы мүмкін, бірақ негізінен су, ет, тұз, сүт, астықтың бір түрі (күріш, жүгері немесе бидай) және тағы екі ингредиенттен тұратын жеті түрлі ингредиенттерден дайындалады. Бұл жеті ингредиент қуаныш, сәттілік, ақыл, денсаулық, байлық, ептілік және қауіпсіздіктің жеті қасиетін білдіреді.Наурыз мейрамында қалалық жерлерде киіз үй - дәстүрлі баспаналар бой көтеріп, қазақ әндері, билері және ұлттық киімдері арқылы қазақтардың мәдениеті мен тұрмыс-салты туралы көбірек білуге арналған ортаға айналады. Наурыз мейрамында отшашулар мен музыкалық концерттер сияқты заманауи мерекелік шаралар да өтеді. Өткен ғасырда Қазақстан Кеңес Одағының құрамына еніп, Наурызды тойлауға тыйым салынды, өйткені сол тұстағы режим дәстүрлі немесе этникалық мұраға қандай да бір сілтеме жасауға жол бермеді. Тек 1988 жылы, Кеңес Одағы ыдырамас бұрын, Наурыз тағы да мерекеге айналып, 1991 жылы 15 наурызда Президент Жарлығымен ресми түрде танылды. Содан бері Наурыз Қазақстандағы өзінің ең маңызды және танымал фестивалі мәртебесін қайта қалпына келтірді. 

ҚазҰУ,Тарих мамандығының 4-курс студенті Есенгелдіқызы Қ.

Ғылыми жетекшісі: т.ғ.қ. , доцент Тасилова Н.А.