Бір қарағанда журналистің жұмысы қызық әрі қарапайым болып көрінеді. Бірақ бұл кәсіпті әлі жіті білмегендерге ғана солай көрінуі мүмкін. Белсенділік жиі, көп жағдайда бұл өте қызықты, бірақ оны қарапайым журналистік жұмыс деп айта алмайсыз.
Журналист ретінде жұмыс істей отырып, сіз көптеген жағдайларда егжей-тегжейлі ойлануыңыз керек: сенімді ақпарат көздерін таңдап, кездесулер ұйымдастыру, әртүрлі адамдармен сөйлесу және олардың әрқайсысына жеке көзқарас табу да журналистің жұмысы. Соңында, редакторды, содан кейін оқырманды қызықтырып, соңына дейін оқу үшін материалды лайықты түрде ұсыну керек. Журналистер күні бойы редакцияда отырмайды – кездесулер, сұхбаттар, конференциялар мен презентациялар көп уақытты алады. Осы әрекеттердің барлығынан кейін ғана құжаттарды, есептер мен пресс-релиздерді оқуға келеді.
Журналистикада бейіндік тақырыпқа терең бойлай білу, ақпарат көздерімен жақсы байланыста болужәне көз алдында болу, көбінесе жұмыс уақытында маңызды.
Сонымен қатар журналистің кәсіби этикасы болады. Ол заң жүзінде бекітілмеген, бірақ журналистік ортада қабылданған және қоғамдық пікірдің, кәсіби және шығармашылық ұйымдардың күшімен қуатталатын моральдық нұсқаулар; журналистің адамгершілік мінез-құлық қағидалары, нормалары мен ережелері.
Журналистиканың этикалық нормалары – журналист немесе БАҚ редакторы өз еркімен қабылдайтын ережелер жиынтығы. Этикалық стандарттар ақпарат сапасының стандарттарын органикалық түрде толықтырады, ол кез келген өзін құрметтейтін редакцияда болуы керек.. Барлық осы стандарттар тұтынушыға белгілі бір мәселе туралы түсінік алу үшін қажетті әлеуметтік маңызды ақпараттың дәл мөлшерін жеткізуге мүмкіндік береді. Яғни, журналистер олардың пікірінше, әлеуметтік мәні жоқ ақпаратты таратудан бас тартуға тырысады.
Мысалы, бұл іс-шараға қатысушылардың этникалық, діни, аймақтық тиістілігі және мәселенің мәніне тікелей қатысы жоқ басқа да аспектілер туралы ақпарат болуы мүмкін. Бірақ бұл материалдың контекстінде бұл ақпарат маңызды болмаса ғана.
Мысалы, белгілі бір қылмыс жасаған адамдар туралы қажетсіз мәліметтер бермеу туралы ұсыныс бар.
Кейбір редакцияда олардың аты-жөні мен тегін де атамай, жай ғана күдіктілердің немесе қылмыскерлердің инициалдарын береді. Біріншіден, мұндай ақпарат бұл адамдардың туыстарына, соның ішінде кәмелетке толмаған балаларына моральдық зиян келтіруі мүмкін. Екіншіден, бұл атаулар мен мәліметтер оқырманға пайдалы ақпарат бермейді. Бұл жағдайда этикалық стандарттар адамдарға ақпаратты жақсырақ қабылдауға мүмкіндік береді.
Менің ойымша этика заңнан жоғары.Бұқаралық ақпарат құралдары үшін этикалық нормалар заңдардан басым болатынын түсіну маңызды. Мысалы, заң бойынша журналист сотта өзінің жасырын дереккөзінің атын айтуы керек. Дегенмен, көптеген этикалық кодекстер кейбір жағдайларда журналистің түрмеге түсу қаупі бар болса да, мұны жасамауын талап етеді. Бұл ретте журналистің БАҚ қызметін реттейтін заңнаманы білуі өте маңызды.
Мәселен, журналистер, ең алдымен, телеарна қызметкерлері құқық қорғау органдарының келісімімен балалардың құқықтарын, соның ішінде халықаралық құқықтарды қорғайтын заңнама нормаларын жиі бұзады. Өзін-өзі қорғай алмайтындардың құқығын таптау, әрине, этикалық бұзушылық.
Шын мәнінде БАҚ-ты төртінші билік деу дұрыс емес. Нағыз төртінші билік – бұл бұқаралық ақпарат құралдары бір-біріне әсер етіп, күрделі диалектикалық қарым-қатынаста болатын қоғамдық пікір. Бұл ретте БАҚ-тың, тіпті қарапайым журналистердің де қандай да бір билігі бар екенін жоққа шығарудың өзі бекер.
БАҚ саласы өте нәзік, шенеуніктердің өз мүдделерімен кәсіби ісімізге араласуына негіз бермеу үшін өзімізді-өзіміз реттеумен айналысқанымыз абзал. Бірақ жоғарыда аталған шектеулер қоғам қайраткерлері мен олардың туыстарына қатысты емес. Олар шенеуніктер, саясаткерлер, қоғам қайраткерлері, т.б.
Қоғамдық тұлғаның туысы немесе оның өзі жасаған қылмыс туралы мәліметтер расталған жағдайда, мұндай ақпарат қоғам мүддесі үшін жария етілуге тиіс. Жалпы, журналистер бұл ережелердің барлығы шығармашылық қолдануды қажет ететінін түсінуі керек. Мәселен, журналистік этиканың көптеген кодекстерінде ұлтаралық немесе діни араздықты қоздырмау талабы бар.
Алайда, бұл талап «этникалық қылмыс» ұғымын жоққа шығармайды, бұл, өкінішке орай, әбден шындық. Мұндай жағдайларда қатысушылардың ұлттық немесе басқа да тиістілігі туралы айту өте орынды. Сондай-ақ қоғамдық адамдардың жеке өмірге деген құқығын жою мүмкін емес. Қолайлы нәрсенің сызығы кейде өте жұқа және таңдау әрқашан сіздікі. Аудиторияңызға сіздің көзқарасыңыздың әлеуметтік құндылығы бар екенін дәлелдеңіз.