Мен көрген екі кино. Экшн. Фантастика, психология, драма

Совет киносын көріп өскен жасөспірімге жаңашылығы мол АҚШ кинолары қатты әсер қалдырды. Ең алғаш көрген кином фэнтези немесе фантастикаға сай болғанмен, өрбитін оқиғасы атысқа толы. Оқиға оңтүстік Америка джунглиінде орын алады. Бас кейіпкері джунглиге түскен десант, супер-кейіпкер АҚШ-тың әскерінің арнайы дайындықтағы жауынгері. Қарсыласы фантастикадан, атыс-шабысдан және үрей тудыратын кино жанрларынан жинастырылған бас-аяғына дейін қаруланған дене бітімі адамдай, басы құбыжықтың өзі шошырлықтай тіршілік иесі. Азаматтылығы бөгде ғаламшарлық. Қосымша мүмкіншілігі: қоршаған ортаның түстерімен тұтасып көрінбейді. Сондықтан джунглиде көзге түспей қозғалады.

Супер-кейіпкер онымен тіке күрес жүргізуге шамасы жоқ, көпке жетпей жеңілетіні анық. Күреспеу де мүмкін емес. Өзі тиіседі, тиеді. Аңшы орнында бөгде ғаламшарлық. Аңшының жемтігі адам. Жеңіс — өмір, жеңіліс — өлім. Бас кейіпкер тапқырлыққа, күшке, қолындағы қаруға, бойындағы мінезіне сүйенеді. Қарсыласымен бірнеше рет шайқасқан соң оны байқап, танып-біліп, түбінде жеңіске жетеді.
Кинодағы костюмдер, арнаулы эффектілер — жеке әңгіме. Бас кейіпкерді Арнольд Шварценеггер сомдайды. Қазір 67 жастағы шал, 7 жыл Калифорния штатының губернаторы болған. 1987 жылы Predator/Жыртқыш киносы экранға шыққанда, 40 жастағы актер. Дене бітімі актерлер арасында кувалда балғасындай, культурист.

Атыс-шабыстан жалықтырады. Екінші рет экшэн жанрындағы киноны көрсең, көбінде алғашқы көргендей әсер бермейді.

Атыс-шабыссыз джунглиде, Вьетнамда, Ауғанстанда, Египетте, космоста, мың жыл бұрын немесе болашақта емес, қазіргі кездегі қалада орын алған фантастикалық, психологиялық, драма K-PAX/К-ПЭКС 2001 жылы түсірілген кино бар. Араларына бір-екі жыл салып, бірнеше рет қайталап көрдім. Киноның атауымен аттас Джин Брюэрдің, кинодан бір жыл бұрын жарық көрген романы бойынша түсірілген.

K-PAX планетаның атауы. Ондағы жан иелері адамзаттан озық дамыған. Капэксиан, яғни K-PAX ғаламшарының тұрғыны жерге қонаққа келген бөгде ғаламшарлықпын деп өзін таныстырған жүйке ауруханасының науқасының маңында оқиға өрбиді. Оның жердегі есімі — Прот.
Прот шынымен капэксиан ба? Әлде жүйкесі ауыратын адам ба? Өз мамандығының алғы қатардағы психолог Марк Пауэлл осы құпияны шешуді қолына алады.
Фантастика, психология, драма сөздерінің араларына үтір қойдым. Әр құрама әр мезетте бір-бірінен басым түседі немесе сабақтасады. Фантастика. Прот K-PAX ғаламшарының барына астроном ғылымдарға дәлелмен жеткізе біледі. Психология. Прот жүйкесі ауыратын науқасқа ұқсамайды, ол бөгде ғаламшарлық та емес, жер бетінде туылған адам баласы. Бірақ өзін неге бөгде ғаламшарлықпын деп сендіреді? Драма. Проттың құпия жолдасы кім? Неге оның атын Прот жасырады? Неге жолдасы туралы әңгіме оның жанын қинайды? 
Кино келесі сюжетпен басталады. Вокзалда азаматша тоналады, қылмыскер сумкасын тартып алып қашады. Полиция қылмыс куәгері болған Протты қолға түсіреді. Оқиға осылайша бастауын алады. Кино қалай аяқталады? Егер киноны көрмеген болсаңыз, бәлкім, оны көруге қызығушылыңыз оянатын шығар.