Мәдениеттану мамандығын оқытудың маңыздылығы
блог
Еліміз егемендік алғалы бері, қоғамымыз дамып, халықтың жағдайы көтерілмесе кеміген емес. Осы жағдайды жасау барысында талай еңбек қажет етілді және қазір де ол еңбек күшінің керек екені айқын байқалады. Ал бұл еңбек күші ретінде болашақтың куәгері – жастар, яғни біздер болып табыламыз. Жастарымызға еліміз өте үлкен сенім артып отыр. Республика аумығында жаңадан жұмыс көздері ашылып, халыққа қамқорлық ретінде жұмыспен қамту бағдарламалары іске асып жатыр. Болашақта бәсекеге қабілетті ел болу үшін, жаңа технологиялар мен ғылыми салада көптеген еңбектер өз жемісін беруде. Қазіргі қоғам жаңа технологияның жасалуымен айқындалатыны белгілі. Осы салада да біраз орталықтар ашылды. Осындай жұмыстарға қабілетті жастарды даярлау оқу орындарының құзырында. Атап айтқанда, еліміздің еңсесі биік, дәрежесі асқақ жоғарғы оқу орындарының бірі – Қазақ Ұлттық Университеті. Оның 80 жылдан астам тарихы бар. Бірақ бұл басқа шетел университеттерімен салыстырған өте жас, жаңадан даму қарқынына түскен оқу орны болып саналады. Университетіміз жас болғанымен, бүгінде бірнеше салада мамандарды тәрбиелеп шығарды. Ол мамандардың барлығы дерлік өз саласында жұмыс атқарып, түрлі жетістіктерге жетуде. Еліміз тәуелсіздік алғалы 24 жылдан асты. Оған дейінгі тарих беттерін қарайтын болсақ, халқымыз талай қиындықтарды бастан кешірді. Бертін келе қарайтын болсақ, орыс саясатының зі еліміздің дамуына, ұлттық ерекшкліктеріміздің сақталуына, жалпы алғанда идеологиямызға кері әсер етті. Осыншалықты қиындықтарды бастан кешіріп, тәуелсіз ел болғанда, ескі дүниелердің сарқыншақтары қоғамымызға түрпідей тиді. Бұл айтып отырғаным, қазіргі кездегі ұлттық құндылықтарымыздың жерге тапталып жатырғны болып табылады. Басқа елдердің менталитетіне ерік берген қазіргі қоғам, ұлттық сана-сезімді жоғалтып алғандай...
Мұндағы басты мәселе – тіл. Қазақтардың өз ішінде қазақ тілінде сөйлесу қалып, орыс тілінде сөйлеу сәнге айналды. Оны ертеде жүргізген орыс саясатының сарқыншағы деп қарастыралық. Бірақ ол саясат күйреді емес пе? Неліктен қазір қазақша сөйлемеске? Бұл өзі бір төбе мәселе. Бұқаралық ақпараттар дамыған сәтте тағы бір маңызды мәселе ретінде ағылшын тілі келіп қосылды. Жастарымыз қазақ әндерін қойып, бұқараның, яғни әлем тыңдайтын әуендеге еліктеді. Осы кезден бастап ұлттық мәдениетте қлдырау пайда болды. Бұл мәселе көпшілікке білінбегенімен, уақыт өте келе үлкен қатерге әкелері сөзсіз. Еліміздің саясаты – «үш тұғырлы тіл» дегенімізбен, ол жерде қазақ тілінде сөйлеп отырып, орыс пен ағылшын тілдерін араластыр делінбеген. Елбасымыздың бұл саясаты өзгелердің техникасы мен ғылыми жетістіктерін біле отырып, еліміздің индустриялық саласын одан әрі дамыту болды. Қазақ тіліне жанашыр адамдар қоғамымызда кемде кем. Аға буын өкілдері болмаса, жастарымыздың көбісі дерлік еліктеудің опатын тартып жүр. Теледидардан қазақ тілін насихаттайтын «Қазақстан Ұлттық Телеарнасының» орны ерекше. Себебі, берілген ақпаратар, жүргізілетін сұхбаттар тек қазақ тілінде. Ел алдында өнер көрсетіп жүрген әнші-әртістер, ақын-жазушылар қазақ тілінде сайрап, қазақ тілінің майын тамызып сөйлегенде, тіліміздің қаншалықты бай тіл екеніне таң қаламын. Өкінішке орай әншілеріміз халықтың сұранысына байланысты тілдерін өзгертіп, ән айтуға мәжбүр екендіктерін жеткізуде.
Келесі бір мәселе – дін. Жаһандық мәселеге айналған бұл мәселе біздің елді де айналып өтпеді. Бодандықты артқа тастаған елде, діннің ушығып тұрғанын, орталық бір діндегі мемлекет еместігін, зайырлылық басты орында екенін көрген өзге жұрттар жерімізге, елімізге көз алартты. Қазақ халқы ертеден Ислам дініне берік екені баршаға аян. Бірақ елдіктің көк туы жебіремей тұрып, діни саясаттың ықпалынан шыға алмай күн кешкенімізде баршаға танылды. Енді ғана даму сатысына енген сәтте, осы мәселе елге қиын тиді. Дін уағыздаушылары келіп, түрлі ағымдарға адамдарды баурай бастады. Осының кесірінен елде діннен қорқушылық пайда болып, мәселе ушыға түсті. Бұл мәселелердің негізін анықтап, онымен күресетін ҚР Дін істері жөніндегі мекемелер жұмыс атқарады. Ал ол жерде жұмыс жасайтын мамандарды Қазақ Ұлттық Университеті даярлайды. Университетімізде еліміздің мәдени-экономикалық, әлеуметтік-саяси жағдайын саралап, оны шешу жолдырын айқындайтын мамандарды оқытатын Философия және саясаттану факультеті болып табылады. Осы жерден, әрбір кафедраның түлеп ұшқан шәкірттері елдің дамуына өз үлестерін қосуда. Факультетімізде философия, дінтану және мәдениеттану, саясаттану, әлеметтану, психология сынды бірнеше кафедралар бар. Олардың әрқайсысының орны ерекше және мамандықтары елдің дамуына қажетті басты мамандықтар болып саналады. Соның ішінде мәдениеттану мамандығы жоғарыда қарастырылған мәселелерді шешумен айналысады. Маман иесі болу барысында оқытылатын сабақтардың өзі жаһандық мәселелерге негізделген. Басқа елдердің мәдени ерекшеліктерін қарастыра отырып, өзіміздің мәдениетті сақтап қалуды іске асыру мамандығымыздың басты міндеті. Біздің елде болып жатырған мәселелерді басқа елдер бірнеше жыл бұрын өткеріп қойғандығын ескерер болсақ, болып жатырған оқиғалардың шешімі бар екендігі сөзсіз. Мәдениеттану мамандығы - жан-жақтылықты, өмірге деген көзқарасты жақсы жаққа тәрбиелеуші мамандық. Бұл жерде саясат та, дін де, ғылыми жаңалықтар да, адамдардың пайда болғаннан бүгігнге дейінгі жеткен жетістіктері мен кемшіліктерін де айқындалып, олардан сабақ алу көзделеді.
«Болашақ жастардың қолында» деп халқымыз бекер айтпаса керек, мәдениетіміз бен сана-сезімімізді қастерлейтін жастарымыз арта түссе, еліміз де шетел мемлекеттерінен қатарласа дамитынына сенімім мол.
филос.ғ.д., профессор Т.Х.Ғабитов
Зейнуллин Раймбек Бақытжанұлы
Мәдениеттану 2-курс докторанты