МӘДЕНИЕТАРАЛЫҚ ҚҰЗЫРЕТТІЛІКТІ ДАМЫТУДАҒЫ ШЕТ ТІЛІНІҢ ӘСЕРІ

    СТУДЕНТТЕРДІҢ МӘДЕНИЕТАРАЛЫҚ ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІН ДАМЫТУДАҒЫ ШЕТ ТІЛІНІҢ ӘСЕРІ

      Түйіндеме: Мақалада студенттердің мәдениетаралық құзыреттілігін дамыту туралы айтылады. Шет тілдері мен оқытылатын тіл елінің мәдениетін оқып-үйрену ана тілін де білуге оң әсер ететініне баса назар аударылды.

       Кілт сөздер: шет тілі, қабілет, мәдениет, студент, қызығушылық, оң көзқарас.

    Студенттердің мәдениетаралық құзыреттілігін дамыту мәдениеттердің алуан түрлілігі туралы хабардар болумен және күнделікті жағдайларда мәдениетаралық қатынастарға негізделген. Студенттер мәдениет арасындағы ұқсастықтар мен  айырмашылықтарды қызыға талқылайды.  Мәдениетаралық білім әлеуметтік мәртебесіне, нәсіліне, тіліне немесе мәдениетіне қарамастан әлеуметтік теңдік тұжырымдамасына негізделген. Студенттердің мәдениетаралық білімін молайту үшін түрлі әдебиеттер, әңгімелер мен кітаптар жиі қолданылады. Шет тілдеріндегі кітаптарды оқу басқа мәдениеттерге деген қызығушылық пен оң көзқарастың артқанын көрсетеді. Шығармашылық пен мәдениет бір-бірімен тығыз байланысты. Л.С. Выготскийдің шығармаларына сүйенсек, мәдениет шығармашылыққа оң немесе теріс әсер етіп қана қоймайды, сонымен қатар осы екі құбылыстың арасында динамикалық байланыс бар.

    Кез келген мәселені шешуде жеке тұлғаның шығармашылық потенциалы мен қабілеттерін дамытудың әрбір адам үшін бастамашылық, өнертапқыштық, дербестік танытудың маңызы зор. Ал шет тілін меңгеру студенттерді белсенді әрі шығармашылық, көркемөнерпаздық әрекетке баулиды. Бұл олардың рухани қажеттіліктерін қанағаттандырып, жақсы қасиеттерді бойына қалыптастырып, тұлғалық жағынан өзін-өзі танып дамуға, жетілдіруға ұмтыландырады.Студенттердің әрқайсысының жеке ерекшелігін ескере отырып, оқытушылар олардың қызығушылығын тудыратын әдістер бойынша жұмыс істейді. Бұл университет қабырғасында шет тілін үйренудің ең жақсы дәстүрлерін сақтауды қамтамасыз етеді. Бұл тәсіл әдетте аударма барысында қателердің болмайтындығына ықпал етеді. Мұндағы мақсат барлық сөйлемдердің грамматикасы мен айтылуын үйрету болып табылмайды. Тілді жақсы үйрену үшін сөздер мен сөз тіркестерін есте сақтаудың маңызы зор. Сөздерді түрлі әдіс-тәсілдер арқылы үйренеді. Олар көзбен  (оптикалық) –  оқу құралдарында бейнеленген суретті көру, аудио (акустикалық) – аудио жазбаларды, әндер мен подкастарды тыңдау арқылы; кинестетикалық-белсенді ойындар мен қозғалыстар, пантомима және басқа да белсенді іс-шаралар арқылы жүзеге асырылады [1]. Жоғарыда айтылған тәсілдер білім алушылардың танымдық және ақыл-ойдың дамуына ықпал етіп, басқа тілді тезірек үйренуге көмектеседі. Оқу процесінде әр студенттің шығармашылық қабілеттерін ашып, көрсететін тапсырмалар ұйымдастырылады. 

   Оқытушылар студенттердің қабілеттерін ынталандыру үшін барлығын жасайды. Ол келесі жағдайларда айқын көрінеді: оқу процесі кезінде аудиторияда жақсы атмосфераны қамтамасыз ету; педагог тарапынан білім алушыларға тілекші болып, студенттің атына сын айтудан бас тартуы; бірегей идеяларды қолдау; білім алушының жеке тәжірибесіне сүйене отырып, проблемаларды шешуге шығармашылық тәсілдерді пайдалану; оларға белсенді түрде сұрақтар қоюға мүмкіндік беру. Оқытушылар өздерінің шығармашылық мүмкіндіктерін дамытуға бағытталған оқытудың сан алуан түрлерін пайдаланады. Бүгінгі таңда әртүрлі елдер мен халықтар арасындағы байланыс барған сайын дамып келе жатқан кезде, ұлттық мәдениет шет тілін оқыту процесінің қажетті элементіне айналуда. Ел мен халықтардың мәдениеті туралы мәдени материалдарды пайдалануды және оқытылатын тіл елдерінің мәдениеті туралы идеяларды қалыптастыруды қамтиды. Мәдениеттер диалогы туған ел мен халықтардың мәдениеті туралы материалды пайдалануды, сондай-ақ аударылатын тіл елдерінің мәдениеті туралы түсініктерді қалыптастыруды көздейді. Сол кезде тілді меңгеру еркін жүреді. Оқытушылар білім алушылардың ым-ишарамен және мимикамен айтқан барлық сөздерін қолдайды. Бүгінгі таңда әлем бойынша  тілге толығымен ену ең сәтті әдісі болып табылады. Бұл әдіс арқылы студент сөйлеу дағдыларын жақсартып, тілдік кедергіні жойып, сөйлеушіні тыңдап және түсініп, сондай-ақ есте сақтау қабілеті жақсарта алады.

Қолданылған әдебиет тізімі:

1. Дадабоев Д.Г. Features of non-traditional forms of  foreign language lessons  //  Молодой ученый, 2017. № 16. 454-457-беттер.

Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ

Шет тілі: Екі шет тілі мамандығы

2 курс магистранты

                                                                                                                            Жазира Мусаева