Латын әліпбиі орта буын мен жастар арасына шектеу қоя алады ма?
блог
Қазақ әліпбиін латын қарпіне көшіру жайлы жоба қолға алынғаннан бері, елімізде екі жақты пікірлер, түрлі сыни көзқарастар қалыптаса бастады. Атап айтсақ, АҚШ–та тұратын өзбек лингвисі Жаhонгир Маматовтың «Азаттық» арнасына берген сұхбатын негізге алуға болады. Өз сөзінде лингвист Өзбекстан елінің латын әліпбиіне көшу тәжірибесін баяндайды. Оның сөзіне қарағанда Өзбекстан ресми енгізілген алғашқы әліпбиден бас тартып кейіннен кей әріптеріне апостроф қосылған екінші әліпбиді бекіткен. Ғалым жазуы жайсыз елде енді апострофтан бас тарту әңгімесі шыққандығы жайлы айтады. Жаhонгир Маматов Өзбекстанның латын әліпбиіне әлі күнге дейін көше алмауын биліктің енжарлығынан деп біледі. Өткен ғасырдан бері талқыланып келе жатса да, Өзбекстан неге латын қарпіндегі қолайлы әліпбиді әлі таба алған жоқ деген сауалға былай деп жауап берді:
- Өзбекстанда қаріп біршама рет өзгертілгендіктен, бүгінгі таңда латын әліпбиі тек мектептер мен жоғарғы оқу орындарында жастарды оқытуға ғана қолданылып, ал қоғам үлкендерінде бұрынғы кириллицаны пайдалану сақталып қалған. Бұл Өзбекстанның басынан өткерген латын қарпіне көшу тәжірибесі Қазақстанда да қайталануы мүмкін екендігін дәлелдейді.
Қорытындылай келе, Қазақстанның болашағын жас пен кәріні қақ жаратындай дәрежеге жеткізбеу үшін латын әліпбиіне көшу жоспары тыңғылықты түрде дайындалуы қажет. Бұл тұрғыда еліміз латын әліпбиіне көшу арқылы өркениетті елдердің қатарына қосылып, халықаралық дәрежеге шыға алуы мүмкін. Ендеше елімізде дұрыс әрі нақты жоспарланған латын әліпбиі енгізіліп, жүзеге асырылса ол еңбектеген бала мен еңкейген қария арасына шектеу бола алмайды.