Көбелек эффекті — кейбір хаостық жүйелердің қасиеттерін сипаттайтын жаратылыстану ғылымдарында қолданылатын термин. Бұл ұғымға сәйкес, жүйеге тигізілген мардымсыз әсерлердің басқа бір жерде және басқа бір уақытта зор, әрі болжанбаған салдары болуы мүмкін.
Бұл термин 1972 жылы американдық метеоролог Эдвард Лоренцтің арқасында пайда болды. Ол «Бразилиядағы көбелектің қанаттарының қақпағы Техастағы торнадаыы тудыра ала ма?» деген тақырыпта дәріс оқыды. Ауа-райының мониторингі үшін Лоренц компьютерлік модельді пайдаланды, онда ұзындықтың бірнеше қатарын дөңгелектендірді, көбі ештеңе болмайды деп санайды. Дегенмен, ол әлемдегі ауа райы болжамын толығымен өзгерткенін анықтады. Лоренцтің ашылуы әлемдегі барлық процестер қатаң заңға бағынады деген пікірді жоққа шығарды және себептері анық салдарға сәйкес келеді. Көбелектің қанатының құйылуы жүйенің бастапқы күйінде шағын өзгерістерді білдіреді, бұл ауқымды өзгерістерге әкелетін оқиғалардың тізбегін тудырады. Хаос теориясындағы метафора «көбелектің әсері» болжамды сәйкестік болып табылады. Тіпті бұрынғыдағы ең аз араласу тіпті қазіргі кездегі күтпеген парадоксқа әкелуі мүмкін. Көбелектің тоздыратын қанаттары суда щеткалар жасау үшін жеткілікті, бұл күштердің тепе-теңдігін бұзып, қорқынышты күштерге себеп болуы мүмкін
Әрқайсысымыз өз уақытында және дұрыс жерде орын алар оқиғаларға байланысты көптеген мысалдар келтіре аламыз. Мұның себебі күрделі жүйелердің сезімтал болып табылуы сол аймақтарда толық өзгерістер енгізуге мүмкіндіктер бар. Бұл аймақтардағы шағын араласу бүкіл жүйеге айтарлықтай әсер етеді.