Қазақстан тарихының петрографиялық мұрасы

Орындағандар: Абдыбай Ұлан, Ибраемов Тамерлан

Source: https://tengritravel.kz/my-country/petroglifyi-panoramoy-epichnoy-bitvyi-drevnih-tyurkov-nashli-452514/

Ата - бабаларымыздың бізге, болашаққа жолдауы - бұл петроглифтер. Әр хабарлама ерекше. Арқарлы петроглифтерінің ішінен ежелгі өнердің жауһары деп атауға болатын бейнелер табылған. Tengritravel.kz біздің ата-бабаларымыздың эпикалық шайқасын бейнелейтін сирек кездесетін Архарлы петроглифтерінің суреттерімен бөліседі.

2017 жылы әлеуметтік желілерден Алматыдан небәрі 160 шақырым жерде әлемдік туристік тартымды орын - қола дәуірі мен түркі дәуірі кезеңіне жататын сирек кездесетін петроглифтер бейнеленген Арқарлы жартастары болатыны белгілі болды. Алайда жергілікті тас дайындаушылар бұл жерді қиыршық тас алу үшін қиратты.

Бұл әділетсіздік туралы білгеннен кейін, өздерін әуесқой археолог Ольга Гумирова бастаған «петроглиф аңшылары» деп атайтын еріктілер тобы бірнеше жыл бойы осы жартастарды сақтап, оларды ұлттық мұра ескерткішіне айналдыру үшін күрескен. Олардың жұмысының нәтижесі Архарланың ескерткіші мемлекеттің қорғауына алынды.

Еріктілер жартастар мен жартастарды зерттеу үшін Арқарлыға жиі барады. Шоқты зерттеу барысында археологтар тірі қалған бірнеше көріністі - ертедегі түркілердің эпикалық шайқасын тіркеді.

Петроглифтерді өте ұзақ қарап, әр жолы жаңа бейне мен көріністі табуға болады. Осылайша, реенактор Данияр Байдаралин «эпикалық шайқас» бейнесін қағазға түсіруге тырысты.

Журналист, әуесқой археолог Ольга Гумирова осы жылдың қазан айында өткізілген экспедицияның бас ұйымдастырушысы. Ол бұл кескінді ежелгі өнердің шедеврі деп атауға болатындығын және командамен бірге ұзақ уақыт бойы жақсы сурет түсіргісі келетінін айтты, бірақ мүмкіндік болмады дейді ол.

Қазақстанда петроглифтерді жою бүгінгі күнге дейін үлкен проблема болып табылады. Петроглифтер бейнеленген плиталарды жергілікті кәсіпорындар қиратады, ал туристер суреттерді баллондардан жазуларымен бояйды.

«Бұл мұраны сақтау сіздің тарихыңызды білу үшін қажет. Егер біз кім екенімізді және қайдан келгенімізді білмесек, онда халық ретінде және ел ретінде біз жоғалып кетеміз. Биік мінберлерден ұлы өткен туралы айту жеткіліксіз. Бұл өткенді де сақтап қалу керек», - деп есептейді Ольга Гумирова.