Қазіргі әлемде өндірістік қызмет процесінде адамның өмірі мен денсаулығын сақтау мәселелеріне өте байыпты қарайды. Біздің еліміз де осыдан тыс қалмайды және бірқатар аспектілерде қызметкерлердің еңбегін қорғау, еңбек қауіпсіздігі деңгейі мен сапасына әлдеқайда жоғары стандарттар қояды.
Кез-келген салиқалы кәсіпорын сапалы, бәсекеге қабілетті өнім өндіруге мүдделі, бірақ бұған оның жұмысшылары мен қоршаған ортаға қатысты әлеуметтік бағдарланған көзқарассыз қол жеткізу мүмкін емес.
Қызметкерлердің өмір сүру деңгейі мен денсаулығын жақсарту - бұл Қазақстанның мемлекеттік деңгейдегі әлеуметтік дамуының маңызды бағдарламаларының бірі, ол өз кезегінде бір жағынан еңбек қауіпсіздігін қадағалаушы органдардың қатаң шаралары мен талаптарын орындауды жүктесе, екінші жағынан жауапты кәсіпкерлерге салыққа айтарлықтай жеңілдіктерін береді.
Ағымдағы жағдайды ескере отырып, еңбек қауіпсіздігі менеджменті жүйесін (ЕҚБЖ) құру міндеті жауапты және ұтымды ойлайтын менеджерлер үшін өте маңызды болады. Сондай-ақ енгізілген ЕҚБЖ жүйесінің болуы ұйымдарға халықаралық стандарттардың талаптарына сәйкестігін сертификаттаудан сәтті өтуге және ірі шетелдік серіктестермен жұмыс істеуге мүмкіндік береді.
Ұйымда ЕҚБЖ құру және енгізу көптеген жағдайларда қиын және үлкен қаржылық шығынға әкелетін міндет болып табылады, өйткені бұл басшылықтың есебінде немесе мемлекеттік еңбек инспекциясының тексеруге дайындығында "белгі қою" үшін өткізілетін бір реттік іс-шара емес, толық әзірленген, нақты жолға қойылған, тұрақты жұмыс істейтін жүйе. Онда әр қатысушы өзінің функциялары мен міндеттерін нақты түсінеді. ЕҚБЖ құру мен жұмыс істеуінің негізінде мынадай қағидаттар жатыр: "жоспарла – жаса – тексер — жақсарт" (анг. «Plan-Do-Check-Act»).
Осы қадамдардың әрқайсысы негізгі міндеттерді қамтиды. Оларды қысқаша қарастырайық:
Жоспарлау: осы қадам шеңберінде зиянды факторлардың, өндірістік тәуекелдер мен қауіптердің ағымдағы жағдайын талдау, қолда бар және қажетті ресурстарды бағалау, құрылымдық бөлімшелер мен нақты қызметкерлер арасындағы жауапкершілікті бөлу, жұмыс күшін қалыптастыру немесе түзету сияқты маңызды тапсырма бар. қорғау ережелері.
Орындау: «Жоспарлау» кезеңінде келісілген тапсырмалардың дәл орындалуын болжайды.
Тексеру: өте маңызды кезең, оның мақсаты «Орындау» кезеңінің нұсқауларының орындалуын ресми бақылау ғана емес, сонымен қатар іске асырылған тапсырмалардың қаншалықты күткен нәтижеге алып келгендігін талдау. Кейбір жағдайларда осы сатыға ішкі сарапшылар да, сыртқы аудиторлар да қатысады. Бұл кезеңде максималды ашықтық маңызды, сондықтан қорытынды бағалау нақты шындықты көрсетеді.
Жақсарту: ЕҚБЖ жүйесіндегі жаңа айналымның басталатын соңғы кезеңі, онда орындалған тапсырмалардың тиімділігін талдауды ескере отырып, «Тексеру» кезеңінде тұжырымдалған түзету әрекеттері жүзеге асырылады.
Жүйенің ең маңызды қағидасы үздіксіз даму және жетілдіру болып табылады, ол сайып келгенде еңбек жағдайларының сапасын жақсартып, ұйымдағы инциденттер деңгейін төмендетуі керек.
авторы: әл Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетінің 1 - курс магистранты Жарболсын Г.Ә