Жасымыз жиырмадан енді асқан жас болсақ та, балалық шағымызды еске алғанда «біздің кезде» деп сөйлейтіндей «дәрежеге» жеттік. Небары он-он екі қадам өкшемізден кейін басып келе жатқан бүгінгі бүлдіршіндердің ойыны мен ойы бізден мүлде бөлек. Салыстырмалы түрде. Таразылап көрейік.
Ауылымыз таудың бөктерінде орналасқандықтан, ол кездегі қыстың көркі қар ойындарымен кіретін. Сабақтан шыға қыздарды жекпе-жекке шақырамыз. Өздеріңше, «мұғалімге айтамыз» деп жүгіре қашқанымен алысқа ұзамайды. Есесін қайтарған боп қар атады. Оны күтіп тұрған біздер «әй» кеп аты белгісіз операциямызға кірісеміз. Арасында қыран-топан күлкінің дауысы мен мойнына қар кірген біреудің айқайы шығып жатады. Бірақ, бір қызығы біреу мұғалімге айтып жазаланған кезіміз болмапты. Демалыс күндері міндетті түрде шанасы, шаңғысы барлар мен барсыздар жиналып тауға тартамыз. Көше көше, немесе сынып-сынып болып сайысқа түсетінбіз. Бет қызара, үсті-басымыз қар болып үйге біреудің малын жайлап келгендей сілеміз қата ораламыз. 7 сынып. Жігіттердің шаш тарап, бой түзеп қалған кезі. Алты сабақ кешкі жетіде бітетін. Ол кездері кезекпен еден жуатын уақыт еді. Содан кезекті соңғы сабақтан шыққасын жанымдағы жолдасым екеуміз қанша күннен бері ойға алған жоспарымызды сәтті іске асырдық. Қолда фонарик ұстау ол кездері оқушылар арасында әжептәуір абырой еді. Менікі шамамен, қазіргінің лексус мінгеннің абыройымен пара-пар десем өтірік қосқандық болмасын. Оқушы өлшемімен. Не керек, алғаш рет қыз шығарып салған түн еді ол. Біздегі қуанышты көрсеңіз. Алты қызды үйді-үйіңе таратып үйге келсек, ата-анамыз не істерін білмей шыж-быж болуда екен. Сағат тілі түнгі тоғыз, қайда жүрсіңдер деп бір шықпыртып алғанмен, сол кешкі көңіл күйімізді ешкім де бұза алмады. Иә, бұл тек қана бір ғана мысал. Бір ғана сағыныштың тұздығы қосылған қимас кездер.
Бүгін ше? Бесіктен белі шықпай жатып техниканың тілін бізден жетік меңгеріп үлгерген бүлдіршіндердің бір шетінен зеректігіне қуанғанмен, өз уақытынан ерте «вундеркинд» болуының түбі неге жетелер деген ойда қаласың. Әлихан Бөкейханов бала бастауыш сыныпты тек өз ана тіліңде бітіруі керек деп айтқан еді. Қазіргі балабақшадан басталатын үш тілді қатарынан сіңіру сананың тұнығын лайламай ма? Жапондар, түріктер, т.б. ұлттар болсын ең алдымен білімді ана тіліңде береді. Тек жоғары сыныпқа көшкенде өзге «қонақ» тілге кіре берісінен орын ұсынады. Төрге шығару үйренушінің өз қалауында. Бұл жөнінде сіздің ойыңыз қалай?