Патриотизм Қазақстанның ұлттық идеясының құрамдас бөлігі ретінде

Біздің көпұлтты мемлекетіміздің адамдары мен халықтары арасындағы қатынастарды құқықтық реттеу оның ережелерін еліміздің барлық азаматтары мен субъектілерінің сақтауға міндеттілігімен сипатталады. Бұл жерде ең бастысы нәсіліне, ұлтына, тіліне, тегіне, тұрғылықты жеріне, дінге көзқарасына қарамастан халықтардың құқықтарын, азаматтың құқықтары мен бостандықтарын қолдау және қорғау болып табылады.
Қазақстан Республикасының Конституциясында: «Қазақстан Республикасы қызметінің негізгі принциптері: қоғамдық келісім, саяси тұрақтылық, бүкіл халықтың игілігі үшін экономикалық даму, қазақстандық патриотизм, мемлекет өмірінің мәселелерін демократиялық жолмен шешу әдістері» келтірәлген.
Бүгінгі таңда білім беру жүйесіне қатысты барлық мемлекеттік нормативтік-құқықтық актілерде өскелең ұрпақты отансүйгіштікке тәрбиелеу мәселесі көтерілген.
Патриотизм қоғамды топтастыру факторы ретінде азаматтық сана, азаматтық мінез-құлық, сияқты қоғамдық өмірдің көрсеткіштерімен реттеледі.
Азаматтық сана – адамның адам ретіндегі, қоғам мен мемлекеттің Отаны ретіндегі тұрақты байланысына негізделген бұқаралық, топтық, жеке сананың ерекше формасы, яғни географиялық, этникалық, тарихи, мәдени т.б. эмоционалды байланысқан және оның (тұлғаның) азаматтық мінез-құлқының құндылық негізі болып табылатын идеялар.
Азаматтық мінез-құлық – азаматтық ұғыммен байланысты және жеке тұлғаның азаматтық санасына негізделген мінез-құлықтың тұрақты стереотиптерінің жиынтығы.
Қазіргі қазақстандық зерттеушілер патриотизмді тұлғаның күрделі интегралдық, полиқұрылымдық, жүйе құраушы қасиеті ретінде анықтайды. Оның жүйе құраушы қасиеттерінің негізгілері – ұлттық болмыс, ұлттық қадір-қасиет пен мақтаныш, байырғы халықтың және мемлекетте тұратын басқа халықтардың тарихи-мәдени және еңбек дәстүрлерінің сабақтастығы. Патриотизмнің құрылымдық негіздерін құрайтын негізгі ұғымдар – адамгершілік, құқық, бостандық, жауапкершілік, ар-намыс және абырой.
«Қазақстандық патриотизм» ұлттық идеяның құрамдас бөлігі ретінде әрекет етеді. Кейбір қазақстандық ғалымдардың (мысалы, профессор Б.Қасенов) пікірінше, қазақстандық патриотизмнің өзегі, мәні – қазақстандық намыс. Бұл ұғымның мағынасы «намыс», «мақтаныш», «ерлік» дегенді білдіреді. Әр ұлттың өз болмысына деген мақтаныш сезімі бар. «Қазақстан намысын» профессор Б.Қасенов айтқандай, «барлық ұлттармен органикалық қарым-қатынаста қазақтың мақтан тұтатын ұлттық намысы, ар-ожданы және ар-намысы».
Қазіргі жағдайда қазақстандық патриотизмнің маңызды мәні неде? Біріншіден, бұл бастамаларды белсендіру, шығармашылық және сындарлы жұмыс, барлық ішкі, жасырын әлеуетті анықтау, азаматтық бірегейлікті кеңейту. Екiншiден, бұл – елдiң жаңғыруға, экономиканың тиiмдiлiгiн күрт арттыруға, барлық қоғамдық күштердi алға серпiлiске шоғырландыруға ұмтылуы. Үшіншіден, бұл өткен мен бүгіннің байланысы, ұлттар мен ұлыстардың салт-дәстүрінің, мән-мағынасының, құндылықтарының бір-бірімен байланысы. Төртіншіден, бұл Отанның мәні мен оның алдындағы жауапкершілікті түсінуге бағытталған патриоттық тәрбие идеясын бастауыштан жоғары сыныпқа дейін барлық деңгейде жүзеге асыру.
Осылайша, Қазақстандағы патриотизм маңызды стратегиялық, ұлттық, мәдени және басқа да мәселелерді шешуге бағытталған қоғамның маңызды жұмылдыру ресурсы нысанын алады. Патриотизм ұлттық мәдениетте адамның отбасына, туған жерге, ұлттық тілге, ұлттық салт-дәстүрге, әдет-ғұрыпқа деген сүйіспеншілігі ретінде тікелей қалыптасады.
Патриотизм жеке тұлғаның адамгершілік қасиеттерінің бірі ретінде өзінің қалыптасуында белгілі бір кезеңдерден өтеді: жас ұлғайған сайын қоршаған дүние туралы түсініктер мен түсініктердің көлемін меңгеру: қоғамның әлеуметтік құрылымы, халықтың өмірі, ел тарихы, халықтың мәдениетін, салт-дәстүрін, туған жердің табиғатын, елдің әлеуметтік өмірінің фактілеріне дұрыс көзқарастарын дамыту; адамның оқып жатқан біліміне, қоршаған әлемге деген жағымды эмоционалдық қатынас тәжірибесі, сонымен қатар халықтың еңбек және әскери табыстарына мақтаныш, туған елдің тарихи өткеніне құрмет, халық өнеріне сүйіспеншілік, сүйіспеншілік. ана тілі, туған өлкенің табиғаты, осы ақпаратқа деген қызығушылық, өз көзқарасын кеңейту қажеттілігі, қоғамдық пайдалы еңбекке қатысуға ұмтылу; сезіммен сезілетін және саналы білімдерін Отанын дамыту іс-әрекетінде жүзеге асыру.

Орындаған: Ақылбек Меруерт