Қазақстанда ең алғаш интернет қашан пайда болды?
блог
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ профессоры, доцент Жанатаев Данат Жанатайұлы
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ магистранты Құрманғали Бибігүл
Қазіргі таңда елімізді интернетсіз елестету мүмкін емес. Ал осыншалықты өмірімізді өзгерткен керемет дүние елімізде қашан пайда болды? Қазақстанда интернет қашан пайда болды деген сұраққа түрлі анықтамалықтар 1994 жылдың қыркүйегінде біржақты жауап береді. Ең алғашқы интернет Алматы қаласының Алатау шағын ауданында Физика-техникалық институтына орнатылды. Дәл сол кезде Интернеттің ұлттық сегментінің тарихы басталды. Бір қызығы, елдегі интернет ғалымдардың күш-жігерінің арқасында дамыды. 1994 жылы Қазақстан, Украина, Грузия, Армения және Ресейдің жоғары технологиялар институттары элементар бөлшектерді зерттеу жөніндегі халықаралық жобаны іске асыра бастады. Жобаға бөлінген грант физика-техникалық институтта жергілікті желі құруды және Алатауда спутниктік мұнара салуды қарастырды, ол Астананың жоғары оқу орындары мен Ұлттық Ғылым академиясының мекемелерін интернетпен қамтамасыз етуі керек еді. Сонымен қатар, интернет білім беру саласынан тыс дамыды. 1995 жылдың маусым айында АҚШ-та тұратын Тимур Инсепов Қазақ веб-ресурстарының алғашқы каталогын құрды, бұл бүкіләлемдік тораптың ұлттық сегментінің жылдам өсуінің көрсеткіші болды. 1997 жылы НАТО Алматыда білім беру жүйесін дамытуға грант бөлді. Осылайша еліміздің жетекші жоғары оқу орындары интернетке қол жеткізді. Ал 1998 жылы интернетте қазақ тіліндегі алғашқы сайт жұмыс істей бастады. Ол ғылым академиясының Физика-техникалық институтына тиесілі болды. Бір жылдан кейін НАТО-ның екінші гранты елдің барлық аймақтық университеттеріне желіге кіруге мүмкіндік берді. 2000 жылдың мамыр айында елімізде "Қазақ интернеті"жобасы іске асырыла бастады. Оның мәні Интернеттің көмегімен Интернеттің ұлттық сегментіне қол жетімділікті қамтамасыз ету болды. Оқу орындары мен қарапайым азаматтар символдық төлем үшін KZ домендік аймағында веб-ресурстарды тәулік бойы қарауға мүмкіндік алды. 2001 жылға қарай 665 ғылыми және білім беру мекемелері желіге қосылды.