Баян ханым, қазақ тілі соншалықты қиын тіл ма?
блог
Қазақстанның шоу-бизнесінің қай саласында болсын көш ілгері жүріп, тек жеңіс пен жетістіктердің тұғырынан көрінетін Баянды және оның жобаларын білмейтін жан жоқ шығар. Өзінің аса білгірлігі мен жасампаздығының, білімі мен ойлауының ұшқыр, талғамының биіктігінің арқасында жеткен жетістіктері мен ойлаған істері тек мол жемісін беріп жатыр. Әрі біздің эстарда, кино, жалпы өнер саласында біраз ақсақ-тоқсақтарды састырып, кәсібиліктің қандай болу керектігін көрсетті, әрине шетелді айтпағанда. Бұндай жаңашылдық пен ревалюция бұрынырақ бола қоймады-ау. Сол сәтті қадамдарының бірі «Махаббатым жүрегімде» фильмі. Біреу мақтап, біреу даттап үлгерген сериал жақында ғана көрермендеріне дол тартқан болатын. Қарапайым, өмірлік оқиғаларды бейнелеген сериал. Мақсатсыз да емес, бірақ шектен шығатын кездері де бар. Олқылықты бірдеңе деп сөгуге құқығымыз да жоқ, себебі ол істің ауырпалығы, сол саланың өз талабы мен қиындықтары болады. Әтпесе аталмыш дүниелерді жасаушы да жасатушы да көп болар еді. Баян ханым тәуелкелдеп жасап жүрген жобаларының сәтсізін көрмедік әлі. Дегенмен, мен түсінбедім...
Жігіт қазақ, қыз қазақ, тегі қазақ, бәрі қазақша, «көлік» те, «аялдама» да, «шарап» те, «далап» та қазақша. Бұрынғы кинолардағы шала қазақтықты жойғандары көрініп тұр. Шетелде оқып жатқан қыз-жігіттер де таза қазақша сөйлеседі. Ал, Жанна ханым, яғни Баян Есентаева ше, «балам» сөзінен басқа қазақша сөз ауызынан шықпаған бұл актриса бір қарын майды шіріткен бір құмалақтай боп көрінбейді ме? Маған солай көрінді. Тап солай... «Пәтер», «несие» деп сөйлеп жатқан сериалдағы бір адамның ғана таза орысша сөйлеуі оғаш көрінбейді ме?! Қазақша сайрап тұрған барлық адам ол кісінің алдына келгенде миының ақпараттық функциясының тілі ауысқан сияқты таза орыс тіліндегі сөздерге көшеді. Сонда Баян ханым қазақша сөйлей алмайды ма, әлде арлана ма? Өте ақылды, білімді, патриот емес деп айта алмаймын, ел қамын саналы ойлайтын кісі іспеттес. Ендеше, неге бір ауыз қазақ тілі жоқ.
... Түр сипатыңызға қарасам қазақ қызысыз, білмейді емес, білесіз, сонда не кедергі болды? «Эмоция» мен «характерді» бере алмаймын деп қорықтыңыз ба? Әтпесе қазақ тілі сөйлеуге ұялатын тіл емес. Өзінің тәрбиелеген фильмдегі Аида немесе өмірдегі сәтті жобаңыздың бірі Жанар да күні кеше ғана Ресейдің қақ ортасына барып, орыстарды ғана емес 30-дан астам ұлт өкілдерін ауызына қаратып тұрып таза қазақша сөйлемеді ме, ендеше не боп қалды? Орысшаны білеміз-ау, бірақ бәріміз сіз сияқы таза орысша сөйлеп, ерекшеленгіміз немесе қазақшамызды көрсеткіміз келмесе, біздің тілде кім сөйлейді? Сіздің әр басқан қадамыңыз, әр көтерілген баспалдағыңыз маған да барлық қазақ қыздарына да үлгі, бірақ тап осы орысшаңызды үлгі етуге тұра ма деп ойлап отырмын. Мүмкін оның да бір сыры бар шығар. Солай ма? Бірақ, өз тіліңді өзің қолданбаудан бір керемет игі іс шығарына онша сеніңкіремеймін. Бұл пікірді ерігіп ғаламторды ақтарып, білімсіздікпен, тіл білмегендіктен көсемсініп айтып жатқам жоқ, шүкір, төрт тілді еркін меңгергенбіз. Дейтұрғанмен, маған сіздікіндей керемет жобалар жасау мүмкіндігі туса, өз құзіретім мен мүмкіндігімді пайдаланып қазақ тілінде сөйлеп, қазақ тілінде сөйлеттіріп, тым болмағанда солай елге бір пайдамды тигізер едім. Шын айтамын, сіздей тұлғалардың бар болмысы қызығарлық, үлгі аларлық, ендеше қазақи үлгі неге бермеске...
Ізгі ойымен: қазақша сөйлейтін, қазақ сіңіліңіз - Айдай Адамқұл