Qazaq a’rіpterіnіn’, latyn a’lіpbi’іne ko’s’y’іnіn’ man’yzy qandai’?
блог
Тіл – әр ұлттың қадірлей білетін, сөз жетпес құндылығы. «Өз тілі жоқ ел, ұлт бола алмайды» - демекші, пенденің адам болып жүруінің өзі, асыл мұрамыз – тілдің арқасы. Тарихты ұлықтасақ, қазақ қоғамының басында өткен сан түрлі оқиғалардың басым бөлшегі, салдары мен себебі, тіл құдіретінің арқасында айқындалып, жеңіске жеткені сөзсіз. Ал, тіл арқылы жететін анық ой үшін, асыл сөздің орны ерекше. Әсем сөзбен өрнектеліп, тіл тазалығы орындалып, әдемі ырғақпен айтылатын сөздің өзі қаламгердің, жеткізушінің негізгі ойының түйінін ашып бере алса, сөзді түсіну, халыққа тура жеткізу үшін– жазылу стилі мен әріптердің қандай үлгіде болуы, сөздің жазылуы үлкен әсер етеді.
Қазақ тілінде жазу үшін 1929 жылға дейін араб жазуы пайдаланылса, 1940 жылдың 13 қарашасына дейін қазақ тілі латындандырылған әліпбиде болған. «Қазақ жазуын латындандырылған әліпбиден орыс графикасы негізіндегі жаңа әліпбиге көшіру туралы» заң қабылданып, кейіннен қазақ әліпбиі орыс графикасындағы әліпбиге көшірілген. Осыдан кейін қазақ жерінде елеулі оқиғалар бастала бастады. 1991 жылы талай аңсаған тәуелсіздігімізді алсақ, мемлекет азаматтары мемлекеттік тілдің позицияцын нығайтуда өз күштерін салуда. Оның басты дәлелі ретінде Елбасымыздың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласын айта аламыз.
Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев 2017 жылы 12 сәуірде шыққан «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласында қарастырған негізгі мәселелердің бірі : қазіргі кирилл әліпбиіндегі қазақ қарпін, латын әліпбиіне көшіру туралы болса, басты себеп ретінде, ұтымды жағының көп болуы.
Қазақ тілі әріптерінің, латын әліпбиіне көшірудің бірнеше ұтымды жақтары бар.
– Біріншіден, еліміздің жаңа технологияларға бет бұруына - көпір, екіншіден, әлем елдерінің саясатына- жаңа жол екендігі. Үшіншіден, сөздің жазылуы өзгеше болғанымен, қазақ сөздерінің дыбысталуының сол қалпында қалуы. Осы тұрғыда қазақ зиялылары да, өзге ұлт өкілдері де бұл шешімді қолдайды. Оның дәлелі ретінде «Егемен Қазақстан» газетінде жарияланған Қазақстан халқы Ассамблеясы Төрағасының орынбасары Вяшняк Сергейдің: «Біз латынға көшу ісіне үлкен дайындықпен келдік. Көптеген шаралар атқарылды. Қоғамның пікіріне баса назар аударылды. Қоғамымызда латынға көшуді қолдайтындардың үні басым түсті. Өйткені латынға көшу уақыт талабы, замана сұранысы екенін халық терең түсіне білді.» -деген пікірінен көре аламыз. Осы себептен ұлттық тіліміздің өркендеуі, латын әріптерінің енуі қазақ қоғамында рухани байлық бола алады деген сенімдеміз!
Қымбатты, Массагеттік! Сіздің пікіріңіз қандай болмақ?!