Кәуаптың зиянын қалай азайтуға болады? 8 қарапайым лайфхак

Кәуап, барбекю, қақтама секілді тағамдарды белгілі бір жолмен дайындасаңыз, оның зияны жоғалатынынын білесіз бе? Massaget.kz тілшісі кәуаптың зиянын азайтуға көмектесетін 8 лайфхак ұсынады.

Күн жылыса, аулаға шығып, иісін бұрқыратып әзірлейтін кәуаптың ешқандай зияны жоқ деп ойлауыңыз мүмкін. Дегенмен кәуапта бір қарағанда байқалмайтын екі қауіп бар. Біріншісі, жеткіліксіз қыздырылған немесе толық піспеген ет улану қаупін арттырады. Екіншісі, тым қатты қуырылған, күйген етті жиі жеу адамды қатерлі ісікке шалдықтыруы мүмкін.

Кәуаптан улану қаупі. Тағамды әзірлеу кезінде қарапайым ережелерді сақтау, ауыр салдардың алдын алуға көмектеседі:

1. Патогендік бактерияларды көбейтпеу үшін шикі етті жеміс, көкөніс немесе шикі күйінде жеуді жоспарлап отырған кез келген тағамнан аулақ ұстаңыз;
2. Шикі етті кесуге бөлек тақтай арнаңыз, содан кейін етті турау кезінде қолданған барлық ыдыс-аяқты ыдыс жууға арналған сұйықтық пен ыстық суға жақсылап жуыңыз;
3. Етті турауға дейін және кейін кем дегенде 20 секунд ішінде қолыңызды сабынмен және жылы сумен жуыңыз;
4. Туралған шикі ет пен тауықты кәуап дайындап бастағанға дейін тоңазытқышта  сақтаңыз;
5. Пісіру кезінде еттің дұрыс жылынғанына көз жеткізіңіз;
6. Шыбын секілді жәндіктер тамақтың бетіне қонып, аяқтарындағы бактерияларды жұқтырмауы үшін піскен еттің бетін жауып қойыңыз.

Кәуап пен қатерлі ісіктің қандай байланысы бар?

Кәуапты әзерлеу кезінде еттен бөлінетін шырын мен май көмірге тамшылап, ол "полициклді хош иісті көмірсутектер (PAHs)" деп аталатын ұшпа органикалық қосылыстар түзеді. Ал ет өте жоғары температурада піскен кезде бұлшықет ақуыздары қатпарланып, ол "гетероциклді аминдер" (HCAs) деп аталатын заттар түзеді. Ет қақтамада неғұрлым көп тұрса, оның құрамында HCAs соғұрлым көп түзіледі, ол әдетте еттің күйіп піскен шетінде жиналады. 

PAHs және HCAs жасушалардың қатерлі дегенерациясына әкеп соқтыратын жасушалық ДНҚ-да өзгерістер тудыратын дәлелденген канцерогендер.

Әрине, бұл мүлде кәуап жеуге болмайды деген сөз емес, тек оның зиянын азайтуға көмектесетін бірнеше іс-әрекетті ұстансаңыз болғаны. 

• Ет таңдағанда мейлінше майы азын таңдаңыз, пісірер алдында одан тері мен майды кесіп тастаңыз, осылай зиян ұшпа қосылыстардың пайда болу ықтималдығы азаяды;
• Етті кішкентай бөліктерге кесіңіз, олар тез піседі және құрамындағы канцероген мөлшері аз болады;
• Ал егер етті үлкен бөліктерге бөлсеңіз, пісірер алдында микротолқынды пеш немесе пеште пісіріп алыңыз. Микротолқынды пеш небәрі 90 секундта еттің ылғылдығын азайтып, одан бөлінетін май мен шырынды азайтады;
• Етті жиі айналдырып тұрсаңыз, оларда HCAs аз болады;
• Көмір мен ет арасындағы қашықтықты арттырыңыз;
• Еттің күйген бөлігін жемеңіз;
• Етті маринадтап қойыңыз;

Ғалымдар жүргізген зерттеу нәтижесіне сәйкес, етте HCAs деңгейін төмендететін тосқауыл пайда болуы үшін оны жарты сағатқа маринадта қалдыру керек. Маринадқа лимон шырынын, сірке суын, зәйтүр майын, шөп пен дәмдеуіштер қосыңыз.

Тағы да оқи отырыңыздар: Кірлен деген не?

Аптаның басты оқиғалары мен пайдалы видеоларды көру үшін YouTube арнамызға жазылыңыз