Есенин мен Еламан

Орыстың ұлы ақыны Сергей Есенинді қазақша сөйлеткен ақындарымыздың қарасы аз емес. Қадыр Мырза Әли, Исраил Сапарбай сынды белгілі ақындардың аудармалары оқырмандар үшін жақсы таныс. Иә, әр ақынның "өз Есенині" бар. Бүгін назарларыңызға жас ақын Еламан Хасеннің аударма саласындағы тырнақ алды туындыларын ұсынамыз. Есениннің 1923 жылы жазған өлеңдері араға тура тоқсан жыл салып қазақ тілінде қайта түледі. Жас ақынның бұл талпынысын бірге бағалайық, қадірлі оқырман.

***

Заметался пожар голубой,
Позабылись родимые дали.
В первый раз я запел про любовь,
В первый раз отрекаюсь скандалить.

Был я весь как запущенный сад,
Был на женщин и зелие падкий.
Разонравилось пить и плясать
И терять свою жизнь без оглядки.

Мне бы только смотреть на тебя,
Видеть глаз златокарий омут,
И чтоб, прошлое не любя,
Ты уйти не смогла к другому.

Поступь нежная, легкий стан,
Если б знала ты сердцем упорным,
Как умеет любить хулиган,
Как умеет он быть покорным.

Я б навеки забыл кабаки
И стихи бы писать забросил,
Только б тонко касаться руки
И волос твоих цветом в осень.

Я б навеки пошел за тобой
Хоть в свои, хоть в чужие дали...
В первый раз я запел про любовь,
В первый раз отрекаюсь скандалить.

1923 жыл

*   *   *

Кеудемде тұтанды бір жалын,

Туған жұрт жадымнан алыстап.

Алғаш рет сен жайлы жырладым,

Алғаш рет жанжалдан қалыс қап.

Көңілім солғын бақ сыңайлы,

Тонаттым көңілді кешімді.

Масайып, билеу де ұнайды,

Жоғалтып ақыл мен есімді.

Өртенсін жүрегім от бола,

Көзіңе көздерім байланып.

Өткенді есіңе ап тек қана,

Кетпеші менен сырт айналып.

Елітті тұңғиық жанарың;

Шын ғашық жүрекпен жігерлі

Сотқардың шын сүйе аларын,

бәріне көнерін, біл енді.

Ұмытып бағытын жолымның,

Өлең де жазбай-ақ қояр ем.

Ыстығын сезініп қолыңның,

Шашыңды гүлдермен бояр ем.

Қалса да шалғайда бұл маңым,

Кетер ем соңыңнан өзіңнің.

Мен алғаш сен жайлы жырладым -

Ең алғаш жанжалдан безіндім.   

2013 жыл

***

Мне грустно на тебя смотреть,
Какая боль, какая жалость!
Знать, только ивовая медь
Нам в сентябре с тобой осталась.

Чужие губы разнесли
Твое тепло и трепет тела.
Как будто дождик моросит
С души, немного омертвелой.

Ну что ж! Я не боюсь его.
Иная радость мне открылась.
Ведь не осталось ничего,
Как только желтый тлен и сырость.

Ведь и себя я не сберег
Для тихой жизни, для улыбок.
Так мало пройдено дорог,
Так много сделано ошибок.

Смешная жизнь, смешной разлад.
Так было и так будет после.
Как кладбище, усеян сад
В берез изглоданные кости.

Вот так же отцветем и мы
И отшумим, как гости сада...
Коль нет цветов среди зимы,
Так и грустить о них не надо.  

1923 жыл

* * *

Сені көріп жабырқады көңілім,

Үмітім де қаншама рет алдады.

Жоғалған соң сенімім мен сенімің,

Бізге өткенді еске алу тек - қалғаны.

Бөтен ерін ұрлап кетті мәңгіге,

Тал бойыңның жылуы мен дірілін.

Алдамады, арбамады жанды не?

Өкінішке өртенсем де тірімін.

Өзіңменен бірге кетті шаттығым;

Бөтен шаттық мазалайды шерліні.

Базарым да, ажарым да - тәтті мұң,

Басқа қызық қалған да жоқ ендігі.

Бойымды аулақ ұстар едім жыр-сеңнен,

Тыныш өмір, тыныш күлкі болса құт.

Қаншалықты аз ғана жол жүрсем мен,

Қателікті көп жасадым соншалық.

Жанжал менен ұрыс толы бұл өмір,

Бірқалыппен қайталана береді.

Мола сынды азаланды кіл өңір,

Гүлдерден де шаттық кеткен, себебі.

Сәуле сүйіп, бүр жарармыз біз де бір,

Солармыз-ау, көңілсіздік тербесе.

Гүлге жылу бере алмайды сыз көңіл,

Мұңаюдың керегі не ендеше.

2013 жыл

*   *   *

Пой же, пой. На проклятой гитаре
Пальцы пляшут твои в полукруг.
Захлебнуться бы в этом угаре,
Мой последний, единственный друг.

Не гляди на ее запястья
И с плечей ее льющийся шелк.
Я искал в этой женщине счастья,
А нечаянно гибель нашел.

Я не знал, что любовь — зараза,
Я не знал, что любовь — чума.
Подошла и прищуренным глазом
Хулигана свела с ума.

Пой, мой друг. Навевай мне снова
Нашу прежнюю буйную рань.
Пусть целует она другова,
Молодая, красивая дрянь.

Ах, постой. Я ее не ругаю.
Ах, постой. Я ее не кляну.
Дай тебе про себя я сыграю
Под басовую эту струну.

Льется дней моих розовый купол.
В сердце снов золотых сума.
Много девушек я перещупал,
Много женщин в углах прижимал.

Да! есть горькая правда земли,
Подсмотрел я ребяческим оком:
Лижут в очередь кобели
Истекающую суку соком.

Так чего ж мне ее ревновать.
Так чего ж мне болеть такому.
Наша жизнь — простыня да кровать.
Наша жизнь — поцелуй да в омут.

Пой же, пой! В роковом размахе
Этих рук роковая беда.
Только знаешь, пошли их на хер...
Не умру я, мой друг, никогда.

1923  жыл

*   *   *

Шырқа, шырқа! Гитараңды қолыңа ал,

Саусақтарың сартылдап бір билесін.

Бір басымның бір ғасырлық соры бар,

Ей, жан досым, қайтем жаным күйгесін.

Көңілімді жабырқатқан сыз да емен,

Жан-жүрегім тағатынан айрылды.

Сол арудан бақытымды іздеп ем,

Ал ол маған тауып берді қайғымды.

Махаббат - күш, бойды кетер жұлмалап,

Махаббат - дерт, өңім содан түнерді.

Жанарының қиығымен бір қарап,

Ақылымды ол адастырып жіберді.

Шырқа, досым! Ән қып айтшы қайталап,

Өкінішсіз өткен біздің күндерді.

Мені ұмытты ол. Жаным қалай жай табад?

Басқа жанды және сүйіп үлгерді.

Несіне оған кінәні артып, өр болам,

Несіне айқай шығарайын, сұрқай үн.

Мен де ұмыттым, гитараңды бер маған,

Өзім жайлы өз әнімді шырқайын.

Үміт үзіп жүрген жоқпын ай қарап,

Өшіргенмін өмірімнен нұрлы ізді.

Сенен басқа мың аруды аймалап,

құшағымда тағы өртегем мың қызды.

Ең бір ащы шындығы бар жалғанның,

Тентек оймен астарына қарасам:

Нұрлы жүзің - ой-санамда қалған мұң,

Өзгеменсің, қайтіп барып таласам.

Несіне енді, сол бір қызды қызғанам,

Несіне енді, қиналамын оны ойлап.

Біздің өмір - жүрек дерті сыздаған,

Біздің өмір - құлазыған сарай, бақ.

Шырқа, досым! Тоқтамастан сал әнді,

Өткеніммен қиналмай-ақ қоштасам.

Қойшы бәрін... Білемін өз бағамды,

Асыл досым, мен өлмеймін ешқашан...

2013 жыл

Дайындаған: Шерхан Талапұлы

Сурет: өңделген, Vk.Com