Біздің планетамызда жеті мыңнан астам тіл бар (7139 тіл бар, олар 142 түрлі тіл тобына жатады). Олардың тек сегізі – қытай, ағылшын, испан, араб, португал, орыс, неміс және француз тілдерінің әлемдік маңызы бар. Бұл тілдердің бірегейлігі сол, 50 миллионнан астам адам оны ана тілі деп санайды.
♦ Тілдер саны бойынша рекорд - Папуа-Жаңа Гвинея аймағы. Ондағы салыстырмалы түрде шағын аумақта сегіз жүзден астам тіл бар. Көрші, кішігірім Вануату штаттарында 113 тіл қолданылады;
Табарасандықтар
♦Гиннестің рекордтар кітабына әлемдегі ең қиын тілдердің бірі ретінде енгізілген Табасаран тілінде сөйлейтіндер негізінен Дағыстанда тұратын адамдар. Тілдің күрделілігі сонша мысалы, бір жастық сөзінің 48 түрлі баламасы бар. Оны барлық табасарандықтар біле бермейді.
♦ Ал болгар тілінде етістіктің инфинитивтік (белгісіз) формасында жалғаулар мүлде жоқ, бірақ артикль бар. Бұл оны басқа славян тілдерінен ерекшелендіреді;
Амадео Гарсия Гарсия балық аулауда. The New York Times видеосынан скриншот
♦ Тауширо тілін абсолютті рекорд тіл деп санауға болады. Өйткені, бұл тілде біздің заманымызда бір ғана адам сөйлейді. Ол перулық үнді – Амадео Гарсия;
♦ Басқа тілдерге қарағанда жапон тілін өз бетінше үйренуге болмайды. Онда кітап пен ауызша сөйлеу, еркек пен әйелдің айтылуында көптеген теңгерімсіздік бар. Жапон тілінде жыныс пен сан ұғымы жоқ, сондықтан сөйлемдер сан мен жынысты анықтайтын етіп орналастырылған;
♦ Көптеген тілдерде дерлік "ана" сөзі "М" дыбысынан басталады;
♦ Әлемдегі барлық алфавиттерде "А" дыбысы бар және ол ең көп таралған дыбыс болып саналады. «О» дыбысы ең көне, ол финикиялық алфавитте алғаш рет б.з.б. 1300 жылы пайда болды;
♦ Фин тілі – үйренуге ең оңай тіл. Сөздер естілгендей жазылады. Оның грамматикасы ағылшын тіліне қарағанда күрделі, 15 дауыссыз дыбыс;
♦ Камбоджаның ресми тілі кхмер тілінде ең әріп көп алфавит. Онда 74 әріп бар. 35 дауыссыз, 35 дауысты;
♦ Еуропалық дәрігерлер тіл үйрену миды 15 жасқа дейін жасартатынын анықтады. Қартайған кезде ол қартаю процесін бәсеңдетуге және есте сақтауды нығайтуға көмектеседі.
Аз ғана болса да, бүгін біз әлем тілдері туралы таңғажайып деректермен таныстық. Планета тілдерінің тарихы мен мәдениетін шексіз зерттеуге болады, өйткені олардың әрқайсысының өзіндік ерекшеліктері мен ғажайыбы бар. Ал адамдар мен тіл әлемі басқалар үшін әлі де ашық және қызықты.