Жапондардың ұзақ өмір сүруінің 9 себебі

Фото: zen.yandex.

28 ақпан 2022, 14:28

Жапонияда орташа өмір сүру ұзақтығы 84,4 жасты құрайды. Жапондар теңіз өнімдерін және қантсыз тағамдарды көп тұтынады. Олар жұмысқа жаяу немесе велосипедпен барғанды ұнатады және денсаулықтарына өте мұқият қарайды. Дегенмен, бұл ұлт туу мен некеге тұру деңгейінің төмендеуіне байланысты халықтың қартайып бара жатқанына алаңдайды.

Жапондар – әлемдегі ең ұзақ өмір сүретін халықтардың бірі. 2020 жылғы статистикаға сәйкес, Жапонияда орташа өмір сүру ұзақтығы 84,4 жасты құраған. Бұл елде жасы 100-ден асқандар да көп.

Жапонияда 1960 жылдары орташа өмір сүру ұзақтығы әлдеқайда қысқа болды – 66,4 жас. Дәл осы жылдардан бастап елдегі орташа өмір сүру ұзақтығы арта бастады. Еуропалық клиникалық тамақтану журналы мұның себептері туралы мақала жариялады.

Аурулардың төмендеуі

Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының өлім деректері мәліметтеріне сәйкес, өткен ғасырдың екінші жартысынан бастап барлық елдерде жасқа байланысты жүректің ишемиялық және миға байланысты аурулар азайып, өмір сүру ұзақтығының артуына әкеліп соқты.

Жапонияда қатерлі ісік пен жүректің ишемиялық ауруынан болатын өлім-жітім тұрақты түрде төмен болды, бірақ Батыс елдеріне қарағанда миға байланысты аурулардан өлім көп. Жапонияда миға байланысты аурулар да төмендей бастағандықтан, 1980 жылдары ел өмір сүру ұзақтығы бойынша әлемде бірінші орынға шықты.

Жапон диетасы

Біріккен Ұлттар Ұйымының Азық-түлік және ауыл шаруашылығы ұйымының (ФАО) мәліметтері бойынша, G7 елдерінің ішінде (Канада, Франция, Германия, Италия, Жапония, Ұлыбритания, АҚШ) жапондар ет, сүт және сүт өнімдерін, қантты және тәттілер мен жемістерді аз тұтынады. Алайда, Жапонияда балық, теңіз өнімдері, күріш, соя және шайды тұтыну жоғары.

Жапонияда қантты, картопты аз тұтыну және жасыл шайды көп тұтыну семіздік пен семіздікке байланысты аурулардың азаюына ықпал етуі мүмкін.

Сонымен қатар, зерттеуге сәйкес, жапондар өздерінің диеталарына әртүрлі өнімдер – жарма, көкөніс, жеміс, балық, сүт және т.б енгізеді. Дәл осылай тамақтану да осы халықтың ұзақ өмір сүруіне ықпал ететін негізгі факторлардың бірі болуы мүмкін.

Сонымен қатар, халықаралық басылымдарда жапондардың ұзақ өмір сүруінің себептері туралы басқа да деректер келтірілген.

"Икигай" философиясы

"Икигай" – ежелгі жапон философиясы, оған сәйкес адам өмір сүріп қана қоймай, өмірдің мақсатын табуға және одан ләззат алуға тырысуы керек.

Бұл философия адамдарды өз мүмкіндіктерін толық көрсете білуге және өз мүмкіндіктерін толық пайдалануға шақырады. Психологтардың айтуынша, бұл адамның өзіне деген сенімі мен сүйіспеншілігін арттырады.

Сапалы генетикалық шығу тегі

Жапондар генетикалық тұрғыдан жасына байланысты қант диабеті, инсульт және жүрек ауруларына бейім емес.

Физикалық белсенділік

Жапонияда адамдар физикалық тұрғыдан өте белсенді. Бұл елде тіпті қарттардың да велосипед теуіп жүргенін көруге болады. Жолдар велосипедпен жүруге ыңғайлы: мектеп оқушыларының 98 пайызы мектепке жаяу немесе велосипедпен барады.

Мысалы, Токио әлемдегі велосипедтерге ең қолайлы қала. Мұнда тәуліктік трафиктің 16 пайызы велосипедтерге тура келеді.

Сонымен қатар, жапон мәдениетінде тамақтану үшін аяқты бүгіп отыру, және жұмысқа жаяу бару әдеті қалыптасқан.

Hara hachi bun me

Бұл тіркес "тойғанша же, бірақ асқазанның 20 пайызы бос болсын" дегенді білдіреді. Осы ережені ұстанатын жапондар әбден тойғанша тамақ ішпейді. Себебі, миға асқазанның тоқ екендігі туралы сигнал да кейінірек келеді.

Тиімді медициналық жүйе

Жапонияда медициналық жүйе өте жақсы жұмыс істейді. Мемлекет азаматтардың емделуіне кететін шығынның 70 пайызын, ал аз қамтылғандардың 90 пайызын өтейді. Сонымен қатар, оқу орындары мен кәсіпорындарда жүйелі түрде медициналық тексеруден өту әдетке айналған.

Өз денсаулығыңызды күту де жапон халқының мәдениетінің бір бөлігіне айналған. Адамдар жылына 13 рет медициналық тексеруден өту үшін ауруханаларға барады. Бұл ауруларды ерте анықтауға мүмкіндік береді.

Көк шай

Жапондар әдетте кез келген басқа сусындарға қарағанда көк шайды жоғары бағалайды. Көк шай қан қысымын қалыпқа келтіруге, иммундық жүйені нығайтуға және қатерлі ісіктен қорғауға жақсы.

Отбасы ынтымағы

Жапонияда қарттарды қарттар үйіне беру сирек кездеседі. Қарт адамдар әдетте отбасымен бірге тұрады. Олардың отбасының амандығы да кейінгі жылдары жайлы өмір сүруге көмектеседі.

Ұзақ өмір сүру жақсы, бірақ туу көрсеткіші азайып барады

Ұзақ өмір сүргенімен жапон қоғамында да күрделі мәселе бар. Жапония – әлемдегі ең көне мемлекет. 2050 жылға қарай халықтың 35 пайызын 65 жастан асқандар құрайды деп күтілуде. Бұл үрдіс экономикалық өсуді тежейді.

Пандемия кезінде балалы болуды шешкен отбасылардың саны күрт азайды. Пандемия шарықтау шегіне жеткен 2020 жылға қарай Жапонияда туу мен некеге тұру саны айтарлықтай төмендеді. Бұрынғы премьер-министр Синдзо Абэ де жағдайды "ұлттық дағдарыс" деп атады.

Жапондар көп жұмыс істейді

Жапондар еңбекқор халық. Кейде сол еңбекқорлығы өздеріне зиян болып жатады. Бұл ел «көп жұмыс, көп табыс» деген ұғымды ұстанады. Осының салдарынан өліп кететін адамдар да, жұмыстан басқаға уақыты болмай суицид жасайтындар да көп.

А. Оралқызы