70 жылда алғаш рет Гренландия тауларына қардың орнына жаңбыр жауды
14 тамызда Гренландия тауларында 1950 жылдан бері алғаш рет қардың орнына жаңбыр жауды.
CNN телеарнасының хабарлауынша, демалыс күндері аралдағы ауа температурасы кейінгі 10 жылда үшінші рет нөлден жоғары көтерілді. Жылы ауа райы қатты жауын жаууға себеп болды. Нәтижесінде таулардағы мұздықтарға 7 миллиард тоннажаңбыр жауып, олардың рекордтық деңгейде еруіне әкелді.
АҚШ -тың қар мен ізгі ниет бойынша деректерді өңдеу жөніндегі ұлттық орталығының мәліметінше, бұл 1950 -ші жылдардан бері аралдағы ең көп жауын -шашын болған кез. Орталықтың бас зерттеушісі Тед Скамбостың айтуынша, бұл оқиға Гренландияның тез жылып бара жатқанының белгісі.
"Бұл бұрын-соңды болмаған жағдай. Соңғы онжылдықта Гренландияда болған ауа райы құбылыстарын қалыпты деп айтуға болмайды", - деді Скамбос.
Бұдан бұрын хабарланғандай, 1992-2018 жылдар аралығында Гренландия мұздықтарының еру жылдамдығы 7 есеге артқан. ХХІ ғасырдың соңына қарай аралдағы мұздықтардың еруі әлемдік мұхит деңгейін 7 сантиметрге көтеруі мүмкін.
2019 жылы шілде айында Гренландия мұз қалқанының 160 миллирад тонна мұзы еріп кетті. Салыстыру үшін айтатын болсақ – бұл көлемі "Астана арена" стадионындай 160 миллион бассейнге тең.
Айта кетейік, Гренландия мұздығының қалқаны құрлықтың 80 процентіне тең. Бірнеше мыңдаған жыл бойы қар қабаттарының мұзға айналуынан пайда болған. Ең негізгісі, аталмыш мұздық әлемдегі экожүйенің маңызды бір бөлігі саналады.
Мұздың биіктігі 3 мың метрге дейін жетеді. Барлық мұздың жиынтығы 2,9 миллион куб метр. Егер оның барлығы ерісе теңіз деңгейі 7 метрге дейін көтеріледі. Бұдан бөлек, Гренланлия мұздығы Күн сәулесін шағылыстырып, ғарышқа қайтарады. Осылай ғаламшарымызды ысып кетуден сақтайды.
Ғалымдардың пайымдауынша, жедел шара қолданбаса, 1,5 жылдан кейін бұл апаттың алдын алу мүмкін болмай қалады.
Т. Раушанұлы