Жеңістің 70 жылдығы қарсаңында "Ер есімі – ел есінде" (Мы помним, мы гордимся) атты фото-кітап жарыққа шықты. Фото-кітапқа Ұлы Отан соғысына қатысқан майдангерлердің ұрпақтары жолдаған деректер мен фотосуреттер топтастырылған. Құрастырушы-автор: Қазбек Бейсебаев.
Кітап аудармасынан үзінді:
БАСЫ
– Мен сізді ҰОС екінші дәрежелі орденімен марапаттаймын.
Ол кезде мұндай орденді ешкім алмаған еді, екінші дәрежелі орден жөнінде тек газеттен оқитынбыз.
– Рахмет! Кеңес Одағы үшін қызмет етемін!
– Мүмкін, бірнәрсе жегіңіз келетін шығар?
– Жоқ, бізді жақсы тамақтандырады.
– Жарайды, полкке бара беріңіз.
Полкке оралдым. Полк командирі:
– Ал қане, бері кел. Кеше неге жағдайды баяндамадың? – деп сұрады.
– Кеше бес адам қайтыс болды. Неміс ұшағын атып түсіргенімді қалай айтамын?
Ол үндемеді.
– Жарайды, бар.
Келесі күні газетте әуеде де шайқасуға болатыны жөнінде мақала шықты.
– Сізге шабуыл жасалып жатқанын көре тұра, қорғаныс аумағына неге бармадыңыз?
– Мен ұшқан кезде бізде ондай тактика болған жоқ. Көздеген нысанаға бәріміз бірге атамыз, одан кейін әркім әр жаққа оқ шашады.
Ұшқыштар аман қала ма, жоқ па – көп нәрсе жетекшіге байланысты. Саған тапсырманы қалай береді, соған қарайсың. Мысалы, штаб бастығы айтады: «Батыс төңірегінде мынадай ауылда танк жиналып қалды. Көзін құрту керек». Бітті. Ол жерге қалай барасың, қалай шабуылдайсың, қай нысананы көздейсің – бәрін жетекші шешеді. Мен соғыста жетекші қызметінде болғанда бірде бір жауынгерімнен айырылған емеспін. Бәрі аман қалды. Оған не себеп? Менің эскадрилім барлауға арналған еді. Мені таңның атысынан: «Бигелдинов, барлауға шық!» - деп оятады. Мен жалғыз аттанамын, жанымда ешкім болмайды. Кейде ғана бірді-екілі жауынгер қосып береді. Есесіне мен көлемді калибрлі зенит қайда тұратынын білемін. Немістер маған қарай сирек шабуылдайды, өз бастарын қорғап қалуды ойлайды. Бірақ батарея тұратынын көремін. Менің есте сақтау қабілетім өте жақсы еді. Бір көрдім бе, болды, бірден жадымда жатталып қалады. Маған майдан сызығынан 15 километрге мақсат қойылды дейік. Ол қандай мақсат? Жау жағы біздің қорғанысты бұзып, жетістікке жету үшін қарсы шабуылдайтын жер белгілеп, соны тарылта түседі.
Бұл жер телімінің ұзындығы 3-6 километрге дейін жететін болуы мүмкін. Басқа қосымша бағыттағы жерлерде тыныштық орнайды. Соғыс әрекеті тек осы белгіленген кішігірім аумақта жүреді. Ол жақта шайқас пен зенит көп екенін айтпай-ақ түсінікті. Бірден ол жаққа барудың қажеті жоқ. Ұшақ үшін 100-200 километр деген не болыпты? Мен елеусіз бағыттан, тылдан барамын. Ол жақтан мен келеді деп ешкім ойламайды. Олар есін жинап үлгергенше оқ атамын да, табан жалтыратамын. Барлығы тірі, бәрі аман қалады. Тапсырма орындалады. Ол фотокниопулемет және жоспарлы фотоаппарат арқылы дәлелденеді.
Бізде Анискин деген майор болды, өте ержүрек жауынгер еді. Халкин-Голеде шайқасты, бірақ бағытын жоғалтып алды. Жетекші картаны бес саусағындай біліп, түсінуі тиіс. Сонымен бірге қалай шабуылдап, танкті, артиллерияны, жаяу әскерді қалай орналастыру керегін алдын ала жақсылап ұйымдастыруы керек. Ол тоғыздықты аңдамай қалды да, адасып қалды. Бомбаны өзіміздің жерімізге тастап жіберді, ол көлге түсті. Тоғыздық толығымен қол қусырып, тығырықтан шығар жол іздеп отырды. Тапсырманы орындай алмай оралсаң ешетеңе емес, кешіреді, ал... Оны алып кетті...
Жалғасы бар...