Үлкен жүректі ұлы дәрігер еді...

Аса көрнекті хирург, ҚР Президенті Іс басқар­масы Орталық клиника­лық ауруханасы бас дәрігерінің орынбасары Нұртас Кәкімжанұлы Қазыбаевтың дүниеден өткеніне – қырық күн.

30 жылға созылған дәрігерлік ғұмы­рында сан мыңдаған адамды ажалдан арашалап қалған Нұртас Кәкімжанұлын әріптестері де, былайғы жұртшылық та «қолы алтын хирург» дейтін. Айтса-айт­қандай, Нұртас Кәкімжанұлы өте күрделі оталардың өзін мінсіз жасап, ең ауыр науқастардың өзін аяғынан тұрғызатын. Сол себепті де хирургия бөліміндегілер тіпті «науқастарды екі категорияға бөлуге болады, яғни олар – Нұртас Қазыбаев ота жасағандар және соны армандайтындар» деп орынды қалжыңдайтын да. Орны толмас бұл қаза Нұртастың бағасын біле­тін, қадірлейтін қалың жұртшылыққа өте ауыр тиді.

Жоғары білікті кәсіби маман екендігі өз алдына, Нұртас Кәкімжанұлы нағыз жанып тұрған шағында, халқына әлі де берері көп кезінде кенеттен дүниеден озды. Еңбек жолын бастаған Қалқаман ауруханасында істелген ондаған мың, соңғы қызмет орнындағы өз қолымен жасалған 10 мың, тікелей басшылығымен істелген 9 мың ота, операция үстелі жанында тікесінен тік тұрған күйі 7-10 сағатқа созылатын хирур­гиялық сағаттар, демалыссыз, ұйқысыз өткізілген талай тәуліктер дәрігер денсау­лығына сызат түсірмеуі мүмкін емес болатын. Яғни өзгенің өміріне мейлінше жауапкершілікпен, жанашырлықпен қа­раған ол өзіне соншалықты көңіл бөлген жоқ. Басқа-басқа, мұны анасы анық біледі. «Үйінде де еркін демала алмайтын. Енді келіп шешіне берсе, телефон соғылады. Бір қалтасынан біреуін алып сөйлесіп, енді қоя берсе, екінші қалтасынан тағы біреуі шырылдайды. «Қан кетіп жатыр», «өліп барады», «ауыр науқас келді, не істейміз?», – дегендей бізге үйреншікті болып кеткен сөздер естіле бастағаннан менің ашу шақырып: «Болды, өлмес, басқа дәрігер­лер бар ғой, тама­ғыңды іш», – дегеніме қарамай, жалма-жан қайта киініп: «Мама, мама, қазір келем», – деп бетімнен сүйіп, алдап кете­тін. Сол кеткеннен кейде апталап көр­меймін. «Сені хирург оқуына бекер берген екенбіз, не үйде, не тойда, не қонақта бір сағат отырмайсың, балаңмен де, келін­шегіңмен де еркін сөйлесе ал­майсың», – деймін. «Мама, мен дәрі­гермін. Ол – менің өмірім», – дейді, соны­мен сөз бітетін. «Балам-ай, өмірің не өмір? Үнемі екі қолың – қанда, күндіз-түні науқастың ішек-қарнын ақтарып, ішекке өскен етін сылып, жамбас сынығын қа­лыпқа келтірем деп жүріп, өз ден­сау­лығыңа қарамайсың, кейде ақсаңдап, кейде толып, кейде сылынып қалып жүргенің, өзіңді ойла, мені жылатып кетпе», – дегенімде: «Еш же­рім ауыр­май­ды», – дейтін... Мінеки, ақыр соңы осылай болды», – дейді жүрегі қан жылаған Орынша апай.

Текті әулеттің перзенті

Алматы медицина институтын бітір­геннен кейін білімін Мәскеуде жалғас­тырып, Кеңес хирургиясының мэтрі В.И.Стручковтан тәлім алған, кандидаттық диссертация қорғаған Нұртас Кәкімжанұлы еңбек жолын Қалқамандағы клиникалық аурухананың жедел хирургия бөлімінен бастайды. Диссертациялық жұмысын қорғау кезінде Мәскеудің небір атақты ғалымдарының Нұртасқа берген жоғары бағасын естіген Кәкімжан Қазыбаевтың ұлын қай ауруханаға, қандай қызметке болсын орналастыруға беделі, әрине, жетіп тұрған. Алайда көреген әке ұлының біліктілігі, шеберлігі қызу жұмыс бары­сында, еңбектің қайнаған қазанында шың­­далатынын түсінгендіктен де ондай әрекетке бармайды. Ал Қалқаман қаладан әжептәуір қашық. Сол сәттерді анасы: «Ол кезде автобустар сирек жүреді. Нұртасым таңғы 5-те тұрып, ауруханаға кетеді, ұй­қысы қанбайды. Кеш келеді, кейде ауруханада түнеп қалатын. Тамақтануға да уақыты болмай, аш жүретін күндері көп еді. Сонда да ренжімейтін. Қабағы ашық, ақкөңіл, жақсылықтан жаралған бала еді. Өзіне қастық жасап жүргендерді де досына айналдырып, кеудесін соғып, «мен сон­дай­мын, пәлен дегеннің жақынымын» деп келгендерді кішірейтіп жіберетін қа­сиеті болатын», – деп есіне алады.

Шынымен де, текті әулеттің бекзат болмысты перзенті – Нұртастың хирургтік кәсібі сол кезден бастап-ақ жанқиярлық еңбекпен астасып жатты. Тәулігіне 15-20 отаға дейін жасауға тура келетін кездері көп болды. Науқас қандай үмітсіз жағ­дайда жатса да, оның өмірі үшін соңғы мезетке дейін күресу Нұртастың басты ұстанымына айналды. Кейіннен ҚР Пре­зиденті Іс басқармасы Орталық клиника­лық ауруханасында қызмет еткен жылда­рында да Нұртас Кәкімжанұлы өзінің бүкіл қажыр-қайратын, білімі мен іс-тәжірибесін халқына қызмет етуге арнады. Мединс­титуттан бірге келе жатқан досы, әріптесі Әшім Қуанышбековтің пікіріне жүгінсек, Нұртас Қазыбаев аталған аурухананың материалдық-техникалық базасының жақсаруына көп ықпал еткен. АҚШ-та, Швей­царияда тәжірибеден өтіп, Германия, Израиль, Франция сынды өркениетті елдерде болып, ол жақтағы озық техно­логияларды осы ауруханаға енгізуге тырысатын.

Жалғасы 

Роза Рақымқызы

alashainasy.kz

Сурет: Нұртас Қазыбаевті еске алуға арналған facebook.com-дағы арнайы парақшадан