Бу машинасын кім ойлап тапты?

а) Джеймс Уотт.

б) Джордж Стефенсон.

в) Ричард Тревитик.

г) Томас Ньюкомен.

д) Египеттен Херон.

Сыйлықты Херонға береміз (оны Херон Александрийский деп те атайды). Ол 1711 жылғы Ньюкомен машинасына дейін 1600 жыл бұрын өз өнертабысын жасаған болатын. 

Херон шамамен б. з. 62 жылы Александрияда тұрып, математик және геометрик ретінде танылған. Сондай-ақ, үлкен ойшыл және өнертапқыш Херонның «aelopile» немесе «желдік шары» алғашқы бумен жұмыс істейтін машина болды. Қазіргі заманауи реактивті қозғалтқыштарда қолданылатын принциптерді ол сол кезде біліп, өз тәжірибелерінде қолданған. Оның бумен қозғалатын металдық шары минутына 1500 айналым жасаған. Өкінішке орай, бұл жаңалықтың пайдалы жағын сол кезде ешкім бағамдай алмады.

Таңқаларлық құбылыс (егер мұны Херон білгенде!!!), ең алғашқы рельс жолдары Херонға дейін 700 жыл бұрын коринфтік тиран Периандр тарапынан жасалған еді. Сол кезде "Диолкос" деп атаған. Ол Коринф мойнағын тігінен кесіп өтіп, 6 км-ге созылды және тесікшелерден тұратын әкті тақтайша түрінде жасалды. Жолдың ортасында арақашықтығы 1,5 метрді құрайтын рельс орнатылған. Осы рельстердің бойымен қайықтар тиелген дөңгелектері бар арбалар жүрген. Оларды құлдардың бригадасы итеретін болған. Бұл Эгей және Ион теңіздерінің арасын жалғап тұрған ең қысқа жол болып табылатын.

Диолкос шамамен 1500 жылдай қолданылды. 900 жылы істен шығып, жарамсыз болып қалды. Осыдан кейін темір жол рельстері принципі, шамамен 500 жылға дейін, мүлде ұмытылған. Тек XIV ғасырда ғана көмір шахтасындағы вагонеткаларды жылжыту үшін қайта қолдана бастаған.

Белгілі тарихшы Арнольд Тойнби осы екі өнертабыстың бірігуі нәтижесінде тарихта болуы мүмкін үлкен бетбұрыс жайында эссе жазады.

Херон сондай-ақ, саудалық автомат ойлап тапқан. Әлгі құрылғы құтыдағы шарапты бөтен ешкімнің ішіп қоймауына кепілдік беретін портативті құрылғы еді.  5 «драхм» төлесеңіз, 100 гр шарап берген. Өйткені, сол кездерде әркім ішетін шарабын өзімен бірге алып жүрген. Ондай жерде көлденең көк аттылардың да жүретіні белгілі ғой.

Сурет: panoramio.com