Бензол сақинасы туралы деректер

Бензол сақинасы туралы деректер
Фото: http://dic.academic.ru

1) Бензол молекуласы С6Н6, симметриялы,  жазық алтыбұрышты пішінді.

2) Арендер өте тұрақты, себебі бензол сақинасының жазықтығынан жоғары және төмен жатқан ∏ байланысындағы электрондар делокализацияланады. Делокализациялану бірнеше байланысқа ие болу деген мағынаны білдіреді.

3) Арендер реакциясы механизмнің  көпшілігі  электрофильді алмасу.Бұл делокализациялан π электрондарын сақтауға мүмкіндік береді. Бензол сақинасындағы cутек атомы әр түрлі өзге атомдармен немесе гологен атом топтарымен, нитро топтарымен алмаса алады.

фыв

4) Атауының –енге  аяқталуына қармастан,арендер алкендер сияқты емес. Арендер электрофильді  орынбасуға ұшыраса, ал алкендерге электрофильді қосылу тән.

5) Бензол сақинасының болуы оның бүйір қатарындағы қарапайым реакцияларға әсер етеді. Мысалы, метилбензол сілтілік калий магнаты көмігімен қайнату арқылы бензой қышқылын түзе жүріп тотығады.

6) –ОН тобының бензол сақинасына қосылуы нәтижесінде ФЕНОЛ деп аталатын қосылыс түзіледі.

7) Фенолдар әлсіз қышқылдар, алайда су мен спирттерге қарағанда күштірек. Оның қышқылдылығы  π байланысты электрон жүйелі  бензол сақинасындағы  делокализацияланған  теріс  зарядталған феноксид ионына байланысты.

8) Фенол натрий гидрооксидімен реакцияға түскенде, тұз(натрий феноксиді) бен су түзеді. Ал,металдық натриймен  реакцияға түскенде, натрий феноксиді мен сутек газын түзеді.

9) –ОН тобы бензол сақинасының электрофильге қатысты реактивтілігін арттырады.  –ОН тобы – бензол сақинасының белсендірушісі. Мысалы, бром суы бөлме температурасында фенолда делокализацияланып, 2,4,6-трибромофенол ақ тұнбасын түзеді.

Т. Есқали