Евгений Моргунов - Сталинге хат жазып, актер болған азамат

Евгений Александрович Моргунов (27.04.1927-25.06.1999) — актёр, КСРО Еңбек сіңірген әртісі (1978). Леонид Гайдайдың кинокомедиясындағы атақты үштіктің Бывалый бейнесімен танымал әртіс.

Актер Александр Семенович Моргунов жанұясында дүниеге келген. Әкесіз өскен ол 14 жасында «Фрезер» зауытында жұмыс жасап, артиллерия снардятарына болванкаларды қайрайтын. 1943 жылы жас өнерпаз театр училищесіне қабылдасын деген өтінішпен Сталиннің атына хат жазады. Хатқа жауап келгеннен соң Моргунов Таиров атындағы театр училищесіне оқуға қабылданады. Бір жыл оқудан кейін ВГИК-тегі Сергей Герасимовтің актерлік факультетіне ауысады. 1948 жылы ВГИК-ті бітіреді. 1948-1951 жылдары "Киноактер" студия-театрының актері, 1951-1953 жылы академиялық Кіші театр (Малый театр) актері болып қызмет етіп, кейін қайта "Киноактер" театрына оралады.

Александр Фадеевтің романының желісімен 1948 жылы түсірілген режиссер Сергей Герасимовтің «Молодая гвардия» киносындағы Стахович рөлі - Моргуновты танымал еткен ең бірінші актерлік жұмысы.

1950 жылдары актер тарихи-патриоттық бағыттағы фильмдерде ойнады. 1960 жылдары түсірілген  Леонид Гайдайдың «Самогонщики», «Пёс Барбос и необычный кросс», «Операция «Ы» и другие приключения Шурика», «Кавказская пленница, или новые приключения Шурика» фильмдеріндегі Бывалый образы арқылы актер көпшілік қауымның ықыласына бөленді.

Танымалдылық толқынында Моргунов Шолохов әңгімесі желісімен «Когда казаки плачут» картинасын түсіріп, өзінің режиссерлік қырын танытты.

«Кавказская пленница» фильмінің түсірілімінде Моргунов пен Гайдай арасында түсініспеушілік тууының салдарынан кейінгі жылдары Моргунов фильмдерге тусуге сирек шақырылды. 1970-1980 жылдары актер эпизодтық рөлдерді төбе көрсетті. Алайда көпшілік қауым үшін ол Бывалый бейнесі сомдаған актер болып қалды.

Евгений Моргунов өзінің шығармашылық сұранысқа иеленбегеніне қатты уайымдап, кеңес киноматография құрылымы жайлы жағымсыз пікірлер білдіріп жатты. Сахнадан тыс өмірінде ол әзілқой, айналасын думандатып отыратын жан болатын. Актер біршама жыл диабетпен ауырса да, ол алкогольді ішімдіктерге жақын болып, екі инфаркт пен инсультке шалдықты.

25 маусым 1999 жылы Моргунов Орталық Клиникалық ауруханада көз жұмды.

Евгений Моргуновтың әзілдері:

• ВГИК-те оқып жүрген кезінде актер қаржылық қиындықтарға тап болып, сабаққа билетсіз барған екен. Автобусқа кірген бойда жол ақысын төлемек ниетпен кондукторға 100 рубльді береді. Кондуктор болса, артық ақша қайыра алмайды. Моргунов болса, оқуға тегін барады. Бірақ, кей кездері оның бұл қулығын білген кондукторлар оған артық ақша қайтарған екен. Сонымен қатар, Моргунов ақшасы болмаған кезде автобусқа кіре сала, зор даусымен жолаушылардан билет көрсетулерін талап етеді. Жолаушылар Моргуновтың тексеруші (контролер) екеніне шүбә келтірмей, талабын орындайды. Осындай жолмен Моргунов моншаға, стадионға кіріп кете береді.
• Кей кездері Моргунов таксиге отырып, «анау көліктің артымен жүріңіз» деп жүргізушіге бұйрық беріп, керекті жеріне тегін жетіп алатын. Сонымен қатар, өзіне ұнамды жанды кезіктірсе, жанына барып актерлік куәлігін көрсетіп, «менмен бірге жүріңіз» деп айтатын. Артынан еріп келе жатқан жаннан «не үшін менің артымнан жүресіз?!» деп мін тағатын.
• АҚШ-тағы сапарында ұшақ Үлкен Тұзды көл үстінен ұшып келе жатады. Осы кезде Моргунов бұл тұзды не үшін қолданатынын аудармашыдан сұрайды. Аудармашы «ешқандай қажетке жарамайды» дегенде, Моргунов «олай болса, бұл көлге қызанақ пен қиярларды салу керек, әбден тұздалып біткен соң, шығарып, сату керек» деп ұсыныс білдіреді.

Актерлік жұмысы

1. 1944 — В шесть часов вечера после войны
2. 1948 — Молодая гвардия — Стахович (в версии 1960-х гг. — Почепцов)
3. 1949 — У них есть Родина
4. 1950 — Секретная миссия
5. 1950 — Донецкие шахтеры — шахтер
6. 1952 — Незабываемый 1919-й — анархист
7. 1953 — Вихри враждебные — анархист
8. 1954 — Командир корабля
9. 1954 — Богатырь идёт в Марто — Гемфри
10. 10.  1955 — Мексиканец — Майкл
11. 11.  1956 — Мать
12. 12.  1956 — Дорога правды
13. 13.  1956 — Павел Корчагин— урка
14. 14.  1959 — Черноморочка
15. 15.  1959 — Василий Суриков — комендант снежного городка
16. 16.  1959 — Белые ночи — стражник
17. 17.  1959 — Аннушка
18. 18.  1959 — Судьба человека — немецкий солдат
19. 19.  1960 — Совершенно серьёзно (Пёс Барбос и необычный кросс) — Бывалый
20. 20.  1961 — Алые паруса — полицейский капрал
21. 21.  1961 — Воскресение
22. 22.  1961 — Две жизни — Красавин
23. 23.  1961 — Нахалёнок
24. 24.  1961 — Самогонщики — Бывалый
25. 25.  1961 — Человек ниоткуда — повар из племени тапи
26. 26.  1963 — Стёжки-дорожки
27. 27.  1964 — Хотите — верьте, хотите — нет… — собеседник в ресторане
28. 28.  1964 — Сказка о потерянном времени — владелец «Москвича»
29. 29.  1964 — Звезда балета
30. 30.  1964 — До свидания, мальчики! — пляжник с ребёнком
31. 31.  1965 — Операция «Ы» и другие приключения Шурика — Бывалый
32. 32.  1965 — Дайте жалобную книгу — директор магазина одежды
33. 33.  1966 — Три толстяка — Толстяк
34. 34.  1967 — Кавказская пленница, или Новые приключения Шурика — Бывалый
35. 35.  1967 — Морские рассказы — певичка в иллюзионе «Нимфа»
36. 36.  1968 — Семь стариков и одна девушка — Бывалый
37. 37.  1969 — Старый знакомый — капитан на судне
38. 38.  1971 — Ехали в трамвае Ильф и Петров — налётчик
39. 39.  1974 — Северная рапсодия
40. 40.  1974 — Большой аттракцион — администратор
41. 41.  1976 — Соло для слона с оркестром — Коля
42. 42.  1976 — Весёлое сновидение, или Смех и слёзы — Туз
43. 43.  1977 — Риск — благородное дело — актёр (камео)
44. 44.  1977 — Эти невероятные музыканты, или Новые сновидения Шурика (ТВ) — Евгений Моргунов
45. 45.  1979 — Бабушки надвое сказали… — повар в ресторане гостиницы
46. 46.  1980 — Комедия давно минувших дней — Бывалый
47. 47.  1980 — Школа (фильм)
48. 48.  1982 — Покровские ворота — Соев
49. 49.  1982 — Не ждали, не гадали? — сосед
50. 50.  1984 — Сорок чертей и одна зелёная муха — директор школы
51. 51.  1985 — Знай наших!
52. 52.  1986 — Хорошо сидим! — футбольный судья
53. 53.  1986 — Премьера в Сосновке
54. 54.  1990 — Супермен
55. 55.  1991 — Действуй, Маня!
56. 56.  1992 — Выстрел в гробу — Колбасюк
57. 57.  1991 — Болотная стрит, или Средство против секса — хозяин квартиры
58. 58.  1992 — Белые ночи
59. 59.  1992 — Бабник 2
60. 60.  1992 — Новый Одеон — Блохин
61. 61.  1993 — Сокровище моей семьи
62. 62.  1993 — Бравые парни — Иван Карась, майор.
63. 63.  1994 — Господа артисты - архитектор
64. 64.  1994 — Вальсирующие наверняка
65. 65.  1996 — киножурнал Ералаш (эпизод «Бомба») — директор школы
66. 66.  1998 — Бульварный роман — губернатор
67. 67.  1998 — Райское яблочко — Всеволод Иванович Тюбиков, начальник охраны

Режиссерлік жұмысы

     1963 — Когда казаки плачут

Суреттер ғаламтор беттерінен алынған