Қазақ ақындарының анасына жазған хаттары

Қазақ ақындарының анасына жазған хаттары
Фото: chinesesays.com

Ана - тіршіліктің гүлі, отбасының берекесі, бүкіл адамзаттың тәрбиешісі. «Ат биеден, алып анадан туады» дейді халқымыз. Дүниеде анасыз адам жоқ. Қаламы жүйрік жазушы да, данышпан ғалым да, ел бастаған көсем де, сөз бастаған шешен де анадан туған.

Ана бір қолымен әлемді бір қолымен бесікті тербетуші жер бетіндегі ең қасиетті адам. Оның алақаны тікеннің өзін жұмсартып, асаудың өзін жуасытар құдіретке ие. Жүрегінің кеңдігі сондай өз баласына ғана емес әлемнің баласына орын бар. Өйткені ана мен бала бір-бірі үшін жаралған қос сөздегі бір ұғым. Осы орайда қазақ ақындарының анасына өлеңмен жазған хаттарын оқи отырыңыздар!

Анама хат

Қарағым, дұғагөйім, қамқор анам!
Арнап хат жазайын деп, алдым қалам.
Сені онда, мені мұнда аман сақтап,
Көруге жазғай еді Хақ тағалам!
Бара алмай, өтірікші болып әбден,
Семейдің түрмесінде отыр балаң.
Мал ұрлап, кісі өлтірген айыбы жоқ,
Өкімет, өр зорлыққа не бар шараң!
«Үмітсіз шайтан болсын» деген сөз бар,
Жолдар көп жәннатқа да тарам-тарам.
Оқ тиіп он үшімде, ой түсіріп,
Бітпеген жүрегімде бар бір жарам.
Алданып тамағыма, оны ұмытсам,
Болғандай жегенімнің бәрі харам.
Адамнан туып, адам ісін етпей,
Ұялмай, не бетіммен көрге барам?!
Көп айтпай, қысқасынан сездіретін -
Балаңның мінезі бар сөзге сараң:
Кетер деп «суға құлап, отқа түсіп»,
Қайғы жеп, менің үшін болма алаң!
Отырмын абақтының бөлмесінде,
Бұйрықсыз көз жетеді өлмесіме.
Есіктің құлпы мықты, күзетші кеп,
Ажалдан басқа ешкім келмесіне.
Қоршаулы айналасы, биік қорған,
Берік қып салған темір терезесіне.
Қалайша мұны көріп көңіл сенбес
Аттанып жау келсе де бермесіне.
Каламда Лаухул-Махфуз ұмытқан ба,
Жазбапты бұл орынды көрмесіме.
Қаңбақпен салмағың тең бұл бір заман,
Ылаж жоқ жел айдаса ермесіне.
Тайпалған талай жорға, талай тұлпар
Тағдырдың кез болып тұр кермесіне.
Солардан жаным, тәнім ардақты емес,
Орынсыз күйзелейін мен несіне!

Ахмет Байтұрсынұлы

Анашым

(Оқу бітірген студент хаты)

Анашым!
Асыл анам, есіл анам,
Елжіреп есіркеймін, есіме алам.
Мен үшін сен суалтқан ақ сүтіңді
Ақтамасам, боп жүрмін несіне адам.

Алыс жолда жүрсем де арып-ашып, 
Ағат ойлап түсірмей жаныңа шық, 
Оқытып кешеу барған хаттарымды 
Отырмысың үрпиіп, жаның ашып?

Өткізіп талай жылды, ай, аптаны,
Оқуын ұлың жақсы аяқтады.
Анашым, білем сені, қарсы емессің
Кеттім мен тың даланы оятқалы.

Анашым!
Қайда жүрсем сен - күш, арым,
Сүйемін дидарыңды, мен құшамын.
Қайда барсам, өзіндей қарсы алады
Кең байтақ Отанымның кең құшағы.

Анашым!
Жаратылдың бағыма шын
Білемін көңілсізсің, сағынасың.
Қайда жүрсем, қамқоршым Отаным бар.
Қапа болма мен үшін, неғыласың...

Мұқағали Мақатаев 

Анама бірінші хат 

Өзіңді, анам, өмірде 
Ренжіткен жерім көп. 
Әжем «келін» дегенге 
Мен де жүрдім «келін» деп. 
 
Кейде шексіз еркемін. 
Сөзін естіп атаның, 
Құрдасыңдай мен сенің 
Атыңды да атадым. 
 
Қандай ыстық сезімің, 
Мен бір көңіл бөлмедім. 
Мол екен-ау төзімің, 
Сонда да жек көрмедің. 
 
Ене сырын ұғып шын, 
Өр көңілін қия алмай, 
Он екі жыл жүріпсің 
Өз қызыңды сүйе алмай. 
 
Ескертуді білмеген, 
Тентектігім көп дейтін, 
Таяқ жедім бір сенен 
Мәңгі есімнен кетпейтін. 
 
Ұрдың мені амал жоқ 
Қателік боп ісімде, 
Ұрдың мені «анам» деп 
Айтпағаным үшін де. 
 
Батса да тым жаныма 
Неге ұрасың дер ме едім. 
Қайталашы тағы да 
Қайтпай жүрсе еңбегің. 
 
Ес білгелі сөзің жоқ 
Айналудан жаңылған. 
Бірақ менің кезім көп 
Қаталдықты сағынған. 
 
Бойға шаттық дарыған 
Білмен қапалануды. 
Осы күні сағынам 
Сенің шапалағыңды. 
 
Зулай берсін ай, апта, 
Тек еске алып өтем ғой. 
Сенен жеген таяқ та 
Тәтті болады екен ғой! 
 


Сәлем хат

Қасиетім де, киелім де сен,
Тұмар қып бойға түйерім де сен.
Сенесің бе, әлде, сенбейсің бе енді?
Әкемнен артық сүйемін десем.

Кешір, бұл сөзім асылық болар?!
Ақымақ ұлың тасынып толар.
Санамды мұжып, сансыз ойларым
Күн бата көкке шашылып қалар.

Мен үшін жайған құдайға қолды,
Көзіңнен көрдім шырайлы әлемді.
Дәл қазір шексіз мейіріңді айтсам,
Мыналар өксіп жылайды-ау енді.
 
Көз жасын қайтем?!
Айтпадым, мақұл.
Өткіздің бе аман ақпаныңды ақыр?
Әудем-ақ жерде басын бұлт басып,
Әкемдей болып ақ тауым жатыр.

Шаршата берме санаңды, күнім,
Аймалап жеткен самал – бұрымың.
Түсіме кеше әкем кіріпті,
Сағынып жүр-ау жаман құлынын.

Жалыны шығар сол берген оттың,
Қоздайды келіп кеудемде көп мұң.
Шіркін, сіздің шал – асыл ғой, асыл!
Мен ондай еркек көрген де жоқпын.

Не деймін, шеше, бәрі аман ба өзі,
Оң болсын хақтың қараған көзі.
Өзіңдей қамқор ауылды ойласам,
Кеткім келеді қаладан безіп.

Басы той жалған, баяны сұмдық,
Арманымды алдан жаяды ту қып.
Аманмын, шеше, несін айтайын,
Мендегі сол ғой.
Баяғы тірлік.

Түнеріп, төніп қара аспан өңі,
Тентегің талай адасқан еді.
Тіл тиді, ойбай!!!
Туған тауымның
Аршасыменен аласта мені.

Құшағына еніп, шабыт сайтанның,
Кешір, жан анам, бағыттан тайдым!..
Омырауыңды иіскеп емделемін ғой,
Аман бол алда барып қайтармын. 

Ж. Жұмағұлов