Маяковский гүлдері: ақынның белгісіз ғашығы

Маяковский гүлдері: ақынның белгісіз ғашығы

Орыс ақыны Владимир Маяковскийдің Парижде жүрген кезінде Татьяна Яковлеваға ғашық болуы оның өміріндегі жарқын сәттерінің бірі еді...

Ақын мен Еуропа мәдениетін бойына сіңірген орыс қызының арасында өзара байланыс болуы мүмкін емес еді. Себебі орыс ақындары Пушкин мен Тютчевтің шығармаларын оқып тәрбиеленген эмигрант қыз Кеңес ақынының дөрекі және өткір жазылған өлеңдерін қабылдамады. Ол тіпті ақын өлеңдерін өмірінде оқымаған болатын. Өлеңдерінде ашуды, соңғы демі қалғанша күресетін адамдарды бейнелейтін, жасампаздықтың шексіз құштарлығы бар Маяковский жырлары қызды шошытатын. Большевиктік көзқарас эмигрант қызға жат еді. Татьяна оның адал махаббатына да немесе жер жарған даңқына да құлап түспеді. Қыздың жүрегі ақынға бей-жай қарады. Жауапсыз махаббаттан соң Маяковский Мәскеуге оралуға мәжбүр болды.

Бұл махаббат оның жүрегін қайғыға толтырса да, кейінгіге, оқырманға "Я все разно тебя когда-нибудь возьму – одну или вдвоем с Парижем" деп аяқталатын атақты "Татьяна Яковлеваға хат" өлеңін мұра етті.

Маяковский ғашық болған модель, художник-дизайнер Татьяна Алексеевна Яковлева

Ақын қаланың атақты бір гүл дүкеніне аптасына бірнеше рет Татьяна Яковлеваға ең әдемі гүлдерден гүлдесте жасап жіберіп тұру келісімімен Париж қаласындағы кештерінен түскен қаламақысын аударады.

Париждегі гүл дүкені бұл келісімді артығымен орындаған. Бірнеше жыл бойы Татьяна Яковлеваның үйінің есігін қағып, "Маяковскийден" деген жазуы бар өте әдемі гүл шоғын жеткізіп тұрған.

1930 жылдары ақынның қайтыс болғаны туралы хабар қыз үшін күтпеген жай еді. Татьяна ақынның өміріне гүл шоғы арқылы енуіне дағдыланған болатын. Ол гүл келген сайын әлемде өзін жанынан артық жақсы көретін біреу бар екенін сезетін.

Ақын, Владимир Маяковскийдің жас кезі

Бірақ ақын қайтыс болса да дүкен қызға гүлдесте жіберуді тоқтатпаған. Шынайы махаббат өлімнен де күшті дейді. Бірақ оны жүзеге асыру кез келгеннің қолынан келе бермейді. Тек бұл қағида Маяковскийге жүрмеген. Өткен ғасырдың 30-шы жылдарында, ақын қайтыс болғанда, тіпті 40-шы жылдары да, адамдар оны ұмытқан да жоқ, әдемі гүл шоғы да тоқтаған жоқ ...

Екінші дүниежүзілік соғыс кезінде нацистер Парижге басып кірген кезде де, аллеядағы гүл дүкені әдемі гүл шоғын сатқандықтан бұзылмаған. Кейінірек одақтас әскерлер қаланы азат етті. Қыз қуаныштан жылап жіберді. Берлин де босатылды, гүлдер әлі келіп жатты. Татянаның көз алдында гүл жеткізушілер қартайып бара жатты. Осылайша ақыннан гүл келу тоқтамаған. "Маяковскийдің гүлдері" кейінгілер үшін аңызға айналды.

***

Бүгінде әйгілі Маяковскийдің гүлдері Париж тарихының ажырамас бөлігі. Бұл шындық па, жоқ па белгісіз. Бірақ орыс инженері Аркадий Рывлин бұл аңыз туралы бала шағында анасынан естігенде, Парижге баруды өмір бойы армандаған екен.

Өткен ғасырда 70 жылдардың аяғында бұл арманы орындалған. Ол кезде Татьяна Яковлева әлі тірі еді және отандасын өз үйінде күткен. Олар шай үстінде көп нәрсе туралы әңгімелескен.

Татьяна ханымның кішкентай, бірақ жайлы пәтерінің барлық бұрышы гүл шоғымен көмкерілген екен. Мұны байқаған инженер ханымнан жас кезінде естіген "Маяковский гүлдері" туралы аңыз туралы сұрағысы келеді. Сөз арасында ол: "Маяковскийдің гүлдері соғыс жылдарында сізді өлімнен құтқарғаны рас па?" деп қалады. Бұдан кейін де тоқтамай сұрақтарын төпелеп: "Маяковскийдің гүлдері" аңыз ба, ақиқат па, ол гүлдер әлі де келіп тұра ма?" деп сұрайды.

– Шай ішіңіз, - деп жауап береді Татьяна.

Осыдан соң араға үнсіздік орнайды. Бірақ көп өтпей есік қоңырауы соғылады.

... Есіктің аржағынан күн сәулесіне шағылған жапон хризантемалардан жасалған үлкен, әдемі гүл шоғы көрінеді. Қолында үлкен гүл шоғын ұстап тұрған гүл жеткізушінің өзі көрінбейтін. Өзі көрінбесе де, "Маяковскийден...гүлдер" деген дауысы қатты шығады. Ал инженер кейіннен өмір бойы мұндай әдемі, үлкен гүл шоғын көрмегенін айтып жүріпті.

P.S. Маяковскийдің махаббаты туралы аңыз тарихының бірі осындай.

Т. Раушанұлы