Планетамыздағы таусылуға жақын 7 маңызды байлық

Планетамыздағы таусылуға жақын 7 маңызды байлық
Фото: pinterest

Ғалымдар Жердің көптеген ресурсы сарқылып жатқанына алаңдайды. Сонымен көп ұзамай адамзат әлемдегі таңғажайып және маңызды нәрселерден айырылуы мүмкін. Себебі қазір экожүйенің бұзылуы, жаһандық жылыну, технологияның қарыштап дамуы кейбір табиғи байлықтар мен жан-жануарлар және жәндіктердің Жер бетінен жойылуына себеп болып жатыр.

Ауыз суы

Мұздықтардың еруі, өзендер мен көлдердегі тұщы су ресурстарының жоғалуы, қалалық өнеркәсіптік қалдықтардан бастап атом электр станциялары маңындағы су объектілерінің ластануы ауызсу тапшылығын тудырады.

Әлемдегі ең терең көл

Теориялық тұрғыдан Жердің қойнауында жаңа ауыз су қоры болуы мүмкін.  Бірақ оны өндіру үшін көп уақыт пен қаржы қажет. Алдын ала есептеулер көрсеткендей, таза ауыз судың тапшылығы кем дегенде 150 жылдан кейін адамзатқа қауіп төндіреді.

Банан

Соңғы жылдары банан плантациялары саңырауқұлақ инфекцияларына жиі ұшырайды. Ағаштар топырақтан су мен қоректік заттар алмайды. Аурудың жаңа түріне ем жоқ. Жалғыз мүмкін жол – плантацияларды карантинге қою және ауру өсімдіктерді жою.

Күніне 2 банан жесе не болады?

Егер Африканың, Аустралия мен Индонезиядан тыс шығыс аймақтарының саңырауқұлақтары Латын Америкасына жетсе, онда бананның әлемдік нарығы құлдырау қаупіне ұшырайды.

Ара

Аралардың күнделікті адам пайдаланатын азық-түлікке тікелей әсер ететінін білесіз бе? Жер бетіндегі өсімдіктер мен азық-түліктің 90 пайызын жеуге пайдаланады. Ал сол пайдалы өнімің 70 пайызын жарамды етіп, ағзаға жетуге жол ашып беретін аралар. Банан, алма, алмұрт сынды жемістер осы қатарға кіреді.  Егер аралар жойылып кететін болса, бұл азық-түліктің пайдалы түрі күрт азайып, аштық орнайды. 

Ғалымдар аралар өміріне зиян келтіретін 5G-ді қолдануға қарсы 

Аралардан бөлінетін түрлі дәрумендер жеміс-жидек пен азық-түлік арқылы адам ағзасына түседі. Адам сол дәрумендер арқылы ұрпақ жалғастырып, ауруға төтеп бере алады. Ал аралар жойылып кетсе адамзаттың өсуі тоқтап, өлім көбейеді. Тіпті алдын алмаған жағдайда жер шарында ара болмаса, адамның да өмір сүруі мүмкін емес. 

Алтын

Бұл металдың соңғысы қашан өндіріледі деген нақты болжам жоқ. Бұл кезең 15 жылдан 110 жылға дейінгі аралықта болуы мүмкін.  Теориялық тұрғыдан ол Жердің жыныстарында  қасиетін жоғалтпай және тау-кен өндірісі мүмкін емес тереңдікте қалуы мүмкін.

Алтын қорлары ең көп елдер: Қазақстан қай орында?

Қалай болғанда да, адамдар алтынды әшекей түрінде көп мөлшерде сатып алуға мүмкіндік беретін бағалар сақталады. Егер алтынды қолданатын жекелеген салалардың қажеттілігі туралы айтатын болсақ, қорлар келесі ғасырларға дейін жеткілікті түрде өндіріледі.

Шоколад

Соңғы жылдары какаоны негізгі өндіруші құрлық – Батыс Африка мен Оңтүстік Америка климаттық ауытқулардан зардап шегіп келеді. Шоколад плантацияларына Moniliophthora roreri – шіріген саңырауқұлақтар шабуыл жасайды. Бұл, ең алдымен, какао тапшылығын туғызып, бағаны көтереді. Екіншіден, бұл көптеген фермерлерді аз проблемалы дақылдарға ауысуға мәжбүр етеді.

Осының алдын алу үшін саңырауқұлақтарға төзімді және отқа май қосу арқылы 600 пайыз тиімді какао ағаштарының алуан түрін жасау үшін күресіп жатқан селекционерлер бар. Жаңа шоколад адамға соншалықты дәмді болып көрінбейді деген болжам бар. Ал қазіргі дәмі тіл үйіретін шоколад адам үшін сирек кездесетін тағамға айналады.

Құм

Құмның шөлдегі қоры шексіз. Оның негізгі тұтынушысы тау жыныстарының эрозиясы нәтижесінде ғана емес, сонымен қатар судың әсерінен пайда болған құмға деген қажеттіліктен туындаған құрылыс индустриясы. Онсыз адам заманауи бетон ала алмайды. Егер карталардағы табиғи қорықтар деп аталатын шомылу жағажайлары және технологиялық себептерге байланысты құм өндіруге болмайтын жерлер жоғалып кетсе, құрылыс компаниялары таяу 60 жылда оның жетіспеушілігін сезінуі мүмкін. Айтпақшы, бұл салынып жатқан ғимараттар бағасының өсуіне әкеледі.

Балық

ХІХ ғасырда бекіре тұқымдас балықтарға жататын, кедейлердің тамағы саналатын кейбір балық түрлері жойылып кету алдында тұрды. Сонымен қатар, олардың ұзақ жылдар бойы бақылаусыз, заңсыз аулануы және жануарлардың өмір сүру жағдайларының нашарлауы браконьерліктің екінші себебі. Әрине, адам фермаларда көптеген балықтарды өсіре алады. Бұл тіпті экономикалық тұрғыдан тиімді. Себебі, жасанды балық өсіру шаруашылығы тұтынушылар үшін бағаны төмендетеді. Ал диетологтар жасанды түрде өсірілген балықтарда өсімді жақсарта алатын гормондар мен антибиотиктер және адам үшін қауіпті әр түрлі қоспалар болуы мүмкін дейді.

Өзге де қызықты ақпараттарды сайтымыздың instagram парақшасынан оқи аласыздар

Т. Раушанұлы