Жер бетіндегі ең құрғақ жер қайда орналасқан?

03 ақпан 2012, 16:00

Антарктидада. Бұл материктің кейбір аймақтарында жаңбыр жаумағалы екі миллион жыл болды.
Негізі "шөл дала" деп жылына кем дегенде 254 мм. жауын-шашын болатын жерді атайды.
Мәселен, Сахарада жылына бар болғаны 25 мм. жауын жауады. Антарктидада орташа жылдық жауын-шашын мөлшері Сахаранікімен бірдей, алайда құрлықтың 2% территориясын алатын, "Құрғақ алқаптар" есімімен белгілі аумақ түгелдей қар мен мұздан арылған және ол жерде ешқашан жаңбыр жаумайды.
Құрғақтық жағынан Жер бетіндегі келесі аймақ – Чилидегі Атакама шөлі. Оның кейбір аудандарында 400 жылдан астам уақыт жауын-шашын болмағандығы айтылады. Ал орташа жылдық жауын-шашын мөлшері 0,1 мм ғана құрайды. Және ол Сахарадан 250 есе құрғақ. Мұндай көрсеткіштер Атакаманы дүниежүлік құрғақ аумақтар бойынша екінші орынға әкеледі.
Бірақ Антарктида тек ең құрғақ материк қана емес, сонымен бірге ең ылғалды әрі желді аймақ болып есептеледі. Дәл осы материкте мұз түрінде әлемнің 70%-дық су қоры мөлшері сақталған ал жел қаттылығы әлем рекордтарын бұзатын жылдамдықты құрайды.
Құрғақ алқаптар аймағындағы өте сирек кездесетін табиғи жағдайлар катабаттық жел әсерінен пайда болған (грек тілінен "төмен қарай соғатын" деген мағына береді). Мұндай жел суық әрі тығыз ауа ауырлық күшінің әсерімен тау шыңынан төмен қарай түсуінен пайда болады. Осындай желдің жылдамдығы 320 км/с құрайды және жолындағы кез келген ылғалды - суды, қарды, мұзды толығымен жояды.
Антарктида жалпы ең шөлейт жер болып есептелсе де, оның кейбір аймақтарын келекете "оазис" деп те атайды. Марспен табиғи жағдайлары ұқсас болғандығы сонша, НАСА агенттігі «Викинг» космостық құралдарын сынақтан өткізеді.